In 2020 voorspelde Bill Gates dat het aantal zakenreizen na de covidpandemie met 50 procent zou afnemen. We hadden immers allemaal geleerd dat we veel gemakkelijker, goedkoper en duurzamer online konden vergaderen. Ook de onderzoeksafdeling van Hotelschool The Hague deelde deze inschatting. In een panelonderzoek, in 2021, met CEO’s uit de internationale hotel- en reiswereld, vonden we consensus dat de zakenreizen met 30 procent zouden afnemen. Slecht nieuws voor de sector, maar gezien alle voordelen van het ‘Zoomen’ niet onlogisch. Op dit moment zijn de ontwikkelingen na covid duidelijk. Hoe staan we er nu voor?
Het is bijna niet meer voor te stellen, maar tijdens de covidpandemie daalde het aantal internationale zakenreizigers in de Verenigde Staten met 78,8 procent in 2020; in het Verenigd Koninkrijk waren de zakelijke aankomsten in 2021 14 procent van wat ze in 2019 waren geweest. Bill Gates stond niet alleen in zijn beeld van de toekomst: ook McKinsey zag een herstel van de zakenreis tot maximaal 80 procent, de American Hotel and Lodging Association dacht dat grootschalig ‘managed corporate travel’ niet zou terugkeren, en Deloitte verwachtte dat zowel kosten- als duurzaamheidsoverwegingen het zakelijk reisgedrag zouden veranderen.
Ook voor wetenschappers betekende de pandemie een mogelijkheid voor een ‘herstart’ of ‘reset’ van het internationale reizen. Zij zagen de crisis als een uitvloeisel van wereldwijde overconsumptie en globalisering; de schok zou mensen rond de wereld misschien in de richting van een duurzamer, lokaler en meer ‘mindful’ toerismemodel sturen.
Inmiddels hebben we, in 2024, een volledig herstel gezien. Het totaal aantal internationale aankomsten —dus zakelijk en vrije tijd gecombineerd— wordt verwacht 2 procent hoger uit te komen dan in 2019. Reden voor het onderzoeksteam van Hotelschool The Hague om na te gaan wat het herstel dreef en welke verdere toekomstige ontwikkelingen te verwachten zijn. Het onderzoek bestond uit twee delen: een analyse van de cijfers voor en na covid, en een zogenaamd ‘Delphi’ onderzoek om toekomstscenario’s te schetsen.
In de Delphi-methode wordt een panel van experts op een gestructureerde manier bevraagd over hoe een huidige situatie zich verder kan ontwikkelen. Uit de consensus onder experts zijn lessen te trekken over welke ontwikkelingen plausibel zouden kunnen zijn. Daarvoor beantwoorden de deelnemers vragenlijsten in meerdere rondes, waarbij na elke ronde een geanonimiseerde samenvatting van de antwoorden wordt gegeven. In ons onderzoek waren de deelnemers twintig executives en senior managers. Onder hen waren oprichters, CEO’s, managing directors en andere hoge functionarissen uit de hotellerie, financiële dienstverlening, vastgoed, technologie, en non-profit sectoren.
Wat weten we van de zakenreiziger?
Een onderzoek begint altijd met een inventarisatie van wat we al weten: de stand van zaken in de wetenschappelijke literatuur is het beginpunt van het onderzoek. De drie hoofdthema’s in wetenschappelijke studies over dit onderwerp zijn: de zakenreiziger en zijn (heel soms, haar) reisgewoonten, de impact op gezondheid en werk-privébalans, en de evolutie van reiskeuzes.
Zakenreizigers waren traditioneel mannelijke professionals in het midden tot late stadium van hun carrière, vooral uit grote industriële bedrijven in stedelijke gebieden. Door een proces van ‘reisnormalisatie’ is zakenreizen echter steeds gebruikelijker geworden onder een breder scala aan werknemers, waaronder jonge professionals en medewerkers van kleine en middelgrote ondernemingen. Dit heeft ook geleid tot meer budgetbewuste reiskeuzes.
Naast de kosten en de milieueffecten, heeft de zakenreis ook negatieve gevolgen voor de reiziger zelf. Zakenreizen worden vaak gezien als een teken van status, maar de persoonlijke en professionele voordelen wegen niet altijd op tegen de nadelen als de gezondheidsrisico’s, variërend van jetlag en slapeloosheid tot ernstige mentale problemen, en gevoelens van schuld door afwezigheid van huis.
‘Bleisure’, dus de combinatie van zakenreis met vrijetijdsactiviteiten, is een manier om met deze nadelen om te gaan. Bij de recente verschuiving naar online vergaderen is geconstateerd dat er een correlatie is tussen online vergaderen en reizen: dus wie vaker zakelijk reist, vergadert ook vaker online. Ook stemmen goede bedoelingen vaak niet overeen met werkelijk gedrag: de wens, of zelfs het beleid om minder te reizen vertaalt zich niet in een afname.
Consultancyrapporten geven positieve vooruitzichten voor het zakenreizen. De wereldwijde uitgaven zullen naar verwachting eind 2024 herstellen tot het niveau van voor de pandemie en tegen 2027 zelfs USD 1,8 biljoen bereiken. De markt voor zakenreizen zal naar verwachting tegen 2031 een omvang van meerdere biljoenen USD bereiken, met een jaarlijkse groei van 4,3 procent tot 13,3 procent. Na de lockdowns wordt een toename van zakenreizen verwacht, met boekingen die in 2023 92 procent van het niveau van 2019 bereiken en in 2024 dit niveau met minstens 6,2 procent overtreffen. Ondanks de opkomst van online vergaderingen blijft face to face contact voor verkoopgesprekken de voorkeur genieten.
Wat zeggen de cijfers?
VisitorData is het zogenaamde ‘digitale nachtregister’, dat in Amsterdam en daarbuiten veel wordt gebruikt voor gastenregistratie. Deze gegevens hebben een dekking van 55 procent van de hotels en 60 procent van de hotelbedden in Amsterdam. Hiermee kunnen we de zakelijke overnachtingen in 2019 (voor covid) en 2022-23 (erna) vergelijken:
Het aantal zakenreizigers is daarmee in 2023 13 procent lager dan in 2019, maar de verblijfsduur stijgt met 16 procent; samen zorgt dit voor een lichte groei. De gemiddelde verblijfsduur van internationale zakenreizigers steeg van 2,34 dagen in 2019 naar 2,71 dagen in 2023, vooral voor landen met reisbeperkingen zoals Rusland. Daarnaast nam het totale aantal overnachtingen in driesterrenaccommodaties aanzienlijk toe; de verblijfsduur steeg in deze categorie met 1,1 dag.
Vooral als we de patronen in zakelijke overnachtingscijfers vergelijken, zien we het herstel: met uitzondering van begin 2022 —de laatste lockdown in Nederland— bewegen de cijfers in een bijna volledige correlatie tussen de verschillende jaren:
Vooruit kijken: toekomstgericht onderzoek
Als alle vooruitzichten over het post-covid herstel ernaast zaten, heeft het dan nog wel zin om vooruit te kijken? Niet als het doel is om een exacte voorspelling te geven over de toekomst, maar wel als het erom gaat de kritische onzekerheden in kaart brengen die de ontwikkeling van het zakenreizen opnieuw kunnen verstoren. Om strategisch te kunnen anticiperen op deze ontwikkelingen, werd in eerste instantie een enquête uitgezet in het netwerk van Hotelschool The Hague.
De respondenten zijn leidinggevenden, de meesten van 35 jaar en ouder, voornamelijk uit de gastvrijheidssector en consultancy/research. Vergeleken met de periode voor covid, reizen de meeste respondenten minder vaak of even vaak voor zaken, met een vergelijkbare duur van de reizen. Gemiddeld maakten respondenten in 2023 ongeveer 21 zakenreizen, waarbij ze ongeveer 53 dagen onderweg waren. Bij het nemen van reisbeslissingen zijn de belangrijkste overwegingen de bestemming, persoonlijke connecties en de professionele status van de personen die ze ontmoeten. Duurzaamheid werd als minst belangrijk beschouwd. Respondenten voorzien een toekomst waarin zakenreizen duurzamer, efficiënter en persoonlijker zijn, met een grotere rol voor AI en technologie, een verschuiving naar virtuele vergaderingen en een focus op werk-privébalans. Duurzaamheidsinitiatieven en ESG-regelgeving zullen naar verwachting invloed hebben op reisbeslissingen.
Het rapport over de toekomst van zakenreizen, is de eerste ‘Yearly Outlook’ gepubliceerd door Hotelschool The Hague. Met dit initiatief streeft de school ernaar wetenschappelijke inzichten praktisch toepasbaar en relevant te maken voor gastvrijheidsprofessionals, net zoals in de sectie Hotel en Wetenschap in het vakblad Hospitality Management. Welke vooruitzichten zit u op te wachten? Wij horen het graag voor onze volgende editie van de Yearly Outlook, via research@hotelschool.nl.
De keuze tussen online vergaderingen of reizen hangt af van de aard van de vergadering. Face to face ontmoetingen worden gezien als beter voor relatieopbouw, belangrijke beslissingen en wanneer culturele factoren een rol spelen. Routineprocessen en technische discussies kunnen echter online worden uitgevoerd. Geopolitieke zorgen, gezondheids- en veiligheidskwesties en veranderingen in traditionele zakenreispatronen zullen naar verwachting invloed hebben op de toekomst van de sector. De toenemende betekenis van duurzaamheid en de impact van regelgeving en markttrends zijn ook belangrijke factoren. Hotels zullen zich waarschijnlijk richten op personalisering, digitalisering en duurzaamheid, waarbij ze moeten investeren in technologie en zich moeten richten op lokale inkoop en gemeenschapsbetrokkenheid. Andere belangrijke trends in de toekomst van zakenreizen zijn de opkomst van regionale luchthavens en point-to-point reizen, comfort en gemak tijdens de vlucht en efficiëntie op luchthavens. De ideale zakenreiservaring in 2035 zal volgens de respondenten naadloze connectiviteit, gepersonaliseerde diensten en efficiënte en gemakkelijke processen omvatten.
.jpg)
Op basis van deze respons is een ‘baseline scenario’ uitgewerkt: een beeld van de toekomst als er geen verdere verrassingen zijn. Daarin zijn ook de andere bevindingen verwerkt: een volledig herstel van zakenreizen, ondanks verschuivingen in de herkomstlanden, een toename van korte zakenreizen en duidelijke symptomen van deglobalisering door een afname van reizen uit specifieke regio’s. Zakelijke verblijven worden langer en beperken zich minder tot luxe-accommodaties.
In 2035 zullen AI en technologie integraal onderdeel zijn van zakenreizen. AI-assistenten zullen reizen boeken op basis van voorkeuren en milieu-impact, waardoor reisbeslissingen persoonlijker worden. Deze systemen zullen ook de voorbereiding van de reis vergemakkelijken. Online vergaderingen worden gebruikt voor routinematige zaken en face to face ontmoetingen voor relatieopbouw en belangrijke beslissingen. Dit resulteert in een mix van online en offline interacties, waardoor bedrijfsactiviteiten flexibeler en efficiënter worden.
Geopolitieke zorgen en gezondheids- en veiligheidskwesties zullen zakenreizen blijven beïnvloeden. Reizigers zullen bij voorkeur bestemmingen kiezen met een balans tussen werk- en vrijetijdsactiviteiten, wat bijdraagt aan het concept van ‘bleisure’ reizen. Duurzaamheid zal een sleutelrol spelen in reisbeslissingen. Bedrijven zullen duurzaamheidsinitiatieven nemen en voldoen aan ESG-regelgeving. De verschuiving van lucht- naar treinreizen voor kortere zakenreizen zal een belangrijke stap zijn in het verminderen van de milieu-impact.
Hotels zullen zich aanpassen aan het veranderende landschap door zich te richten op personalisering, digitalisering en duurzaamheid. Ze zullen co-working ruimtes, lokaal voedsel, netwerkmogelijkheden en verkenningservaringen aanbieden, afgestemd op de behoeften van zakenreizigers. Hotels die ESG-regulering naleven zullen meer zakenreizigers ontvangen. De ideale zakenreiservaring in 2035 zal een volledig afgestemde ervaring van begin tot eind zijn. Reizigers zullen genieten van soepele en veilige luchthavenervaringen, comfortabele en koolstofneutrale vluchten en duurzame hotels die zich aanpassen aan hun behoeften en voorkeuren.
Alternatieve scenario’s
Deze toekomst zonder verrassingen is waarschijnlijker dan andere mogelijke toekomsten, maar is op zichzelf niet waarschijnlijk. Vergelijk het met gooien met twee dobbelstenen: zeven gooien is waarschijnlijker dan elk ander getal (16,7 procent), maar iets anders gooien dan een zeven is weer waarschijnlijker dan dat (83,3 procent). Met het panel zijn alternatieve uitkomsten besproken, afgeleid van vier belangrijke onzekerheden: het maatschappelijke en politieke draagvlak voor duurzaamheidsmaatregelen, de mate van controle die gebruikers over AI hebben, het vrijetijdsaanbod in bestemmingen voor zakenreizen en internationale conflicten en onveiligheid. Deze onzekerheden kunnen onverwachte effecten hebben. Het rendement van duurzame investeringen kan onder druk komen te staan, zakelijk minder aantrekkelijke bestemmingen als Lissabon kunnen typische zakensteden als Frankfurt gaan overschaduwen, en sommige bronnen van zakenreizen kunnen ineens opdrogen.
Praktische aanbevelingen
Het rapport wordt besloten met een aantal praktische aanbevelingen. In onzekere tijden, wat de onderliggende reden ook is, vormen korteafstandreizigers een stabielere markt dan intercontinentale reizigers. Tijdens crises zoeken reizigers veiligheid, waarbij net zoals tijdens covid hygiëne het belangrijkste thema werd, nu ook cyberveiligheid en andere veiligheidsmaatregelen belangrijker kunnen worden. Flexibele operaties en een lage vaste kostenbasis blijven cruciale voordelen bij disrupties van internationale reizen. Bedrijven en professionals in de gastvrijheidssector moeten de veranderingen die deze aannames uitdagen nauwlettend volgen. Ze moeten waarschuwingssignalen in de gaten houden en hun strategieën dienovereenkomstig aanpassen om voorop te blijven lopen. Veerkracht en flexibiliteit, en investeren in veiligheidsmaatregelen om de veiligheid van klanten te waarborgen, is van groot belang.
Zakenreizigers gaan waarschijnlijk meer belang hechten aan andere aspecten dan alleen het zakelijke doel van hun reis. Het vrijetijdsaanbod, langere verblijven en prijs worden belangrijker. In veel organisaties krijgen reizigers meer zeggenschap over hun reserveringen, waardoor individuele voorkeuren, zoals comfort en vrijetijdsaanbod, belangrijker worden. Hotels die zich voornamelijk richten op zakenreizigers zullen meer aandacht moeten besteden aan de behoeften van individuele reizigers.
Ondanks de bezorgdheid van zakenreizigers over klimaatverandering en andere duurzaamheidskwesties, is er vaak een discrepantie tussen goede bedoelingen en gedrag. Het naleven van ESG-standaarden zal echter duurzamere keuzes aanmoedigen of minder duurzame alternatieven beperken. De acceptatie van duurzaamheid en ESG kan worden ondermijnd door sociale en politieke trends. Bedrijven moeten hun activiteiten afstemmen op ESG-standaarden en duurzame praktijken bevorderen, terwijl ze sociale en politieke trends in de gaten houden die de acceptatie van duurzaamheid en ESG kunnen beïnvloeden.
Afbeeldingen - Hotelschool The Hague
