Advertorial: Voorkom legionella

De kwaliteit van het drinkwater is voor bezoekers en medewerkers van horecabedrijven een vanzelfsprekendheid. Maar hoe vanzelfsprekend is
die kwaliteit eigenlijk? Regelmatig lees je over legionellabesmettingen in onder meer hotels, bed & breakfasts, (mini)campings, bungalowparken en jachthavens. Als eigenaar van zo’n bedrijf probeer je alles goed te regelen. De techniek helpt daarbij een handje. En zelfs als het mis dreigt te gaan, kunnen enkele technische ‘ingrepen’ voor verbetering zorgen.

*5851 gevallen*
Volgens een eerder dit jaar verschenen rapport van de European Legionnaires’ Disease Surveillance werden in 2013 binnen de 28 EU-lidstaten maar liefst 5.851 gevallen van veteranenziekte genoteerd. Nederland was samen met Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk goed voor 83% van alle gemelde gevallen. Volgens een publicatie van Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T) lopen in Nederland ieder jaar honderden mensen een besmetting op met de legionellabacterie. Meestal is dat in de vorm van een ernstige longontsteking maar helaas overlijden er ook enkele tientallen patiënten. Bovendien houden velen chronische klachten aan hun legionellabesmetting over. Dergelijke besmettingen kunnen meestal worden voorkomen. De techniek helpt daarbij een handje.

*Wat is legionella?*
Legionellabacteriën leven in kleine aantallen in de bodem en in (drink)water. De bacterie vormt een probleem als deze kan uitgroeien tot grote aantallen. Dit is vooral het geval in water met een temperatuur tussen 20 en 50°C, in water dat stilstaat (bijvoorbeeld in leidingen die weinig gebruikt worden) en als er een slijmlaag (biofilm) en voedingsstoffen zoals ijzer in een watersysteem aanwezig zijn. Mensen die worden besmet met legionellabacteriën kunnen een ernstige longontsteking (de veteranenziekte) krijgen. Besmetting vindt plaats via het inademen van de bacterie in zeer kleine druppeltjes water die door verneveling van water in de lucht kunnen komen. Bijvoorbeeld bij het douchen.

*Wat kunt en moet u doen?*
Om legionellabesmetting in ondermeer horecabedrijven te voorkomen, moeten deze bedrijven sinds een paar jaar over een legionella-beheersplan beschikken. Het beheersplan kan niet los worden gezien van een aantal stappen die de ondernemer zelf kan zetten.

? Zorg voor een actuele risicoanalyse door in kaart te brengen waar de legionellabacterie in de drinkwaterinstallatie kan (gaan) groeien.

? Zorg niet alleen voor een plan met maatregelen om de risico’s te beheersen, maar voer de maatregelen ook volgens het beheersplan uit.

? Houd daarbij voor iedere beheersmaatregel een logboek bij. Met het logboek dat zo ontstaat, kunt u aantonen dat u de betreffende beheerstaken heeft uitgevoerd.

? Voer naast de wettelijk verplichte watermonstername regelmatig controles uit. Minder tijdrovend zijn de oplossingen de installatietechniek hiervoor biedt.

? Meld normoverschrijdingen van legionella in drinkwater en licht in dat geval in samenwerking met de IL&T en GGD uw klanten en gebruikers in.

*Slimme installatietechniek*
De gebruikelijke aanpak om groei van legionellabacteriën in het drinkwatersysteem te voorkomen, is thermisch beheer: het koude water moet koud genoeg blijven (< 25°C), het warme water moet warm genoeg blijven (> 60°C) en er moet voldoende doorstroming zijn. Om legionellabesmetting te voorkomen, kiezen veel horecaondernemers er daarom voor om te werken volgens een spoelprotocol. Voor niet veelgebruikte tappunten is er dan vaak een spoellijst, waarbij kranen, douches en toiletten handmatig open worden gezet om deze te laten doorlopen. Bij wat grotere horecaondernemingen zal zo’n spoelprotocol al snel het nodige werk met zich meebrengen. Daar komt nog eens bij dat er door het preventief spoelen ook veel kostbaar drinkwater verloren gaat. Er zijn dan ook slimmere oplossingen denkbaar.



*Viega biedt oplossingen*
Een bedrijf als Viega dat actief is in de installatietechniek biedt oplossingen om drinkwaterinstallaties zodanig te ontwerpen en uit te voeren dat de drinkwaterkwaliteit gegarandeerd is: koud blijft koud, warm blijft warm en de doorstroming is voldoende. Met de producten zijn zelfs oplossingen mogelijk voor situaties waarin een legionellabesmetting heeft plaatsgevonden en aanpassingen van de installatie nodig zijn.

*Totale installatie*
Uitgangspunt is echter totale installatie; bij de aanleg hiervan moet al rekening worden gehouden met mogelijke risico’s en maatregelen om deze installatietechnisch te beheersen of te voorkomen. Doorstromend installeren vormt daarbij de basis. Dat betekent dat wastafel, douche en toilet aan elkaar worden gekoppeld en het meest gebruikte tappunt aan het eind van de leiding wordt gepland. De bezoeker die zijn hotelkamer bezoekt en als eerste naar het toilet gaat, zorgt er zo voor dat de leidingen direct worden doorgespoeld. Een paar meter extra buisleiding tijdens de bouw, beperkt de risico’s en voorkomt onnodig waterverlies door langdurig te spoelen. Zeker in hotels, waar de verschillende hotelkamers op één verdieping met elkaar kunnen worden gekoppeld, kunnen zo flinke verbeteringen en voordelen worden geboekt.

*Automatisch doorspoelen*
Slimmer nog zijn de bedieningsplaten voor de wc waarmee automatisch de leidingen in een kamer worden doorgespoeld wanneer deze een tijdje niet wordt gebruikt. De platen zijn individueel te programmeren zodat nauwkeurig kan worden ingesteld wanneer en hoeveel water er wordt gespoeld. De bedieningsplaat heeft zelf in de gaten of er water wordt gebruikt. Is dit langere tijd niet het geval, dan wordt automatisch de drinkwaterleiding ververst.

*Ook voor bestaande situaties*
Veel bestaande horecabedrijven doen er alles aan om legionellabesmetting te voorkomen. Desondanks kan de kans op een besmetting nooit voor 100% worden uitgesloten. Zeker niet wanneer de bestaande installatietechniek hier niet in voorziet. Mocht de besmetting zich voordoen, dan is het zaak om de installatie vervolgens zodanig aan te passen en voor de toekomst te verbeteren.

Met enkele aanpassingen van de leidinginstallatie kan deze (vaak ook nog achteraf) doorstromend worden uitgevoerd. Daarmee wordt bij toekomst gebruik van een tappunt de volledige leidinginhoud ververst. Een insteekpershuls kan daarnaast worden ingezet om doorspoeling in tappunten die weinig worden gebruikt, te ‘forceren’. Zo’n insteekbare pershuls heeft een venturi-werking. Zodra in de leiding water wordt afgetapt, verplaatst het volledige leidingvolume zich en wordt de leiding geheel ververst.

*Meer informatie:* "www.viega.nl/Drinkwater":http://www.viega.nl/Drinkwater