Elke dag de burgeroorlog in Afghanistan op tv, ook wanneer er eigenlijk geen nieuws is. Veel mensen zijn het allang zat, te meer omdat allerlei andere gevolgen van de terreuraanslagen in de VS slechts mondjesmaat media-aandacht krijgen. Stipjes in de lucht die met bommen dood en verderf zaaien op de grond; vluchtelingen; baardige krijgsheren die elkaar al decennia lang beoorlogen in verre, onherbergzame streken... Maar wat zijn de gevolgen voor de Nederlandse horeca? Stephen Hodes van het in Amsterdam gevestigde LAgroup Leisure & Arts consulting, inventariseerde voor u de effecten op korte termijn.
De horeca leeft van het toerisme en het zakenverkeer. Daar gaat echter wel het nodige in veranderen. Dinsdag 11 september heeft geresulteerd in een toenemende economische en emotionele onzekerheid. Het gevolg is, dat relatief grote uitgaven worden uitgesteld, terwijl reizen en bestemmingen gerelateerd zijn aan de mondiale omstandigheden, de economische vooruitzichten en de actuele emotionele gevoelens.
Een toename van last-minute-aanbiedingen ligt dan ook voor de hand. Vakanties zullen dichter bij huis gevierd worden: in eigen land, in de buurlanden, of in de andere EU-landen. Deze bestemmingen zijn comfortabel bekend, bereikbaar zonder vliegen, en het thuisfront is in geval van een ramp makkelijker te bereiken. Auto, trein en boot krijgen de voorkeur boven vliegen. En als men vliegt, zal men voor de korte afstand kiezen.
Cruciale waarden
Zakenreizigers blijven reizen, maar de redenen voor reizen zullen kritischer bekeken worden. Alternatieven, zoals videoconferencing, zijn weer nadrukkelijk ‘in beeld’ gekomen, maar zij zullen de handdruk en het oogcontact niet gaan vervangen.
Veiligheid en comfort zullen de cruciale waarden vormen, de komende maanden en wellicht jaren. Hotels en restaurants die een gevoel van veiligheid weten uit te stralen - naast een gevoel van comfort en warmte - zullen het straks beter doen dan de ‘gewone’ gastvrijheidsbedrijven.
De New Yorkse Zagat Survey die na 11 september uitkwam (de gastronomische bijbel van restaurants in New York) sprak over ‘taking a BATH’ (Better Alternative To Home). Dit blad voorspelde dat eenvoudige, dicht bij huis gelegen restaurants het aanzienlijk beter zouden gaan doen. De toprestaurants zijn vooralsnog met de schrik vrijgekomen, maar de middencategorie heeft het inmiddels al zwaar te verduren.
Anonimiteit troef
Nu de reiziger zijn tijdelijke onderkomen elders als een risicofactor is gaan zien, worden de hotels extra kritisch bekeken. Ironisch daarbij is, dat de kracht van ‘branding’, waarvan het belang dankzij internetreserveringen alleen maar groter is geworden, na 11 september in één klap veranderd is in de kracht van ‘geen logo’. Het voeren van een merknaam met een Amerikaanse - en straks wellicht een Engelse - associatie, is eerder een nadeel dan een voordeel geworden. Ineens liggen de ‘soft hotel brands’, zoals Ian Schrager Hotels en W Hotels, goed in de markt. Nergens staat hun naam op de gevel, of - indien die naam er wel staat - slechts zeer subtiel.
Anonimiteit is troef, en dat geldt ook als de reiziger zijn reisbestemming kiest. In de perceptie van de reiziger zijn grote steden ineens veel minder veilig. Dit zou kunnen leiden tot een verschuiving naar plattelands- en actief toerisme.
Koorddansen
De noodzaak om samen te werken, zal groter worden. Het vergroten van de doeltreffendheid van marketing, en het behalen van inkoopvoordeel - dus met meer macht en middelen de markt op - zal bepalen wie uiteindelijk zal overleven en wie niet. De conclusie van Stephen Hodes luidt dan ook dat zaken doen in toenemende mate een kwestie zal zijn van het evenwicht zoeken tussen het volgen van een uitgestippelde koers aan de ene kant, en flexibiliteit aan de andere kant. De kunst, aldus Stephen Hodes, is te weten wanneer men van de gekozen koers moet afwijken omwille van flexibiliteit, en te herkennen wanneer die flexibiliteit op paniek gaat lijken.
