Tussen de 4e en de 6e eeuw gingen in Europa maar liefst 750.000 mensen op pad. Hun voornaamste doel was het beloofde land: het ‘groots Romeinse Rijk’. Deze gebeurtenis haalde de geschiedenisboekjes als de Grote Volksverhuizing, een fenomeen dat leerlingen zelfs anno 2019 nog in hun hoofd moeten stampen. Inmiddels lachen we om dit soort aantallen individuen dat zich verplaatst. Het aantal mensen dat op een doordeweekse dag in Nederland in de file staat is al een half miljoen. En in een gemiddeld Paasweekend verplaatsen zich naar schatting 100 miljoen Europeanen. Waar dat toe leidt is al veel besproken en zal ook veelbesproken blijven. Het met het lelijke woord overtoerisme aangeduide fenomeen, leidt tot dogmatische stellingnames die de oplossing niet dichterbij brengen. Maar toerisme blijft mateloos populair en alles wijst erop dat het een groeisector betreft. De tegenstanders van het groeiende toerisme snappen dat dondersgoed en nemen dan ook eigenlijk geen maatregelen die het toerisme beperken. Ze kijken wel uit; zij stellen met name maatregelen voor die de bijdrage die toeristische uitgaven leveren aan de samenleving verder te vergroten.
Op zich een goed verdedigbaar idee, maar dan hoort daar naar mijn idee bij dat die opbrengsten ook gebruikt worden om te investeren in het beperken van overlast van toerisme en in het verbeteren van de toeristische infrastructuur. En daar wringt hem nou net de schoen, want daar is het de toeristenbelastingbrigade helemaal niet om te doen. De meeropbrengst gaat naar de algemene middelen en zo dreigt de toerist de nieuwe melkkoe te worden. Maar er speelt nog iets anders: toerisme is veel meer dan een economisch fenomeen. Toerisme zorgt ervoor dat mensen elkaar leren kennen, dat ze kennis nemen van elkaars gebruiken en in het beste geval zelfs nieuwe vriendschappen sluiten. Toerisme draagt bij aan interculturele verdraagzaamheid en begrip, fenomenen waar onze maatschappij een schrijnend tekort aan heeft en waar een groei zeer gewenst is. Het wordt hoog tijd dat er een breed, open nationaal debat over de toekomst van het toerisme in Nederland wordt gevoerd. Natuurlijk moeten daar de economische en duurzaamheidsaspecten aan bod komen, maar toerisme verdient een bredere blik. Het Groots Romeinse Rijk ging uiteindelijk ten onder, al dan niet als gevolg van de Grote Volksverhuizing. Ons kan een dergelijk lot zeker bespaard blijven, maar dan moeten we wel in actie komen.
