De demografische samenstelling gaat de aankomende dertig jaar in Nederland flink veranderen. Jan Latten, voormalig hoofddemograaf bij het CBS, voorziet een verschuiving in de samenstelling van de bevolking in Nederland. De vergrijzing zet door, terwijl ook de groep jonge koppels zonder kinderen aanzienlijk gaat groeien.
Anno 2021 is de groep vijftigers de meest dominante groep in Nederland. Het CBS heeft in 2018 een uitgebreide prognose gepubliceerd over hoe de Nederlandse samenstelling er uit komt te zien. In 2050 verwacht het CBS dat Nederland 8,8 miljoen huishoudens telt en 19,5 miljoen inwoners. Steeds meer inwoners zullen alleen wonen. Maar liefst 3,8 miljoen is straks single. Het aantal huishoudens met kinderen neemt af naar 2,1 miljoen. Het aandeel huishoudens zonder kinderen betreft 2,2 miljoen. Ter vergelijking: in 2020 is het aandeel huishoudens met kinderen nog 2,6 miljoen. Alle anderen samenstellingen van huishouden zullen de aankomende dertig jaar groeien.
Dat betekent dat er steeds meer koppels komen die nog geen kinderen hebben of koppels waarvan de kinderen al het huis uit zijn. “Daarbovenop zal ook de groep ouderen groter worden. Opvallend is het om te zien dat de van oudsher dominante bevolkingsgroep, de dertigers en veertigers met thuiswonende kinderen zal krimpen”, vertel Latten, die naast zijn werk als hoofddemograaf bij het CBS jarenlang als bijzonder hoogleraar sociale demografie verbonden was en is aan de Universiteit van Amsterdam. “Wat ik zie ontwikkelen is dat mensen steeds langer wachten met het nemen van kinderen, waardoor de groep jongvolwassenen zonder kinderen groeit. Daarnaast zijn steeds meer babyboomers ‘uit de kinderen gegroeid’, ze leven langer dan dertig jaar geleden en vormen nu vaker een huishouden van twee volwassenen.”
Kansen
Dat de koppels zonder kinderen kapitaalkrachtiger zijn dan de huishoudens met thuiswonende kinderen valt volgens Latten niet helemaal te concluderen. “Babyboomers die jarenlang twee inkomens hebben gehad, twee pensioenen hebben opgebouwd en waarvan nu de kinderen het huis uit zijn hebben in die zin meer te besteden. Maar er zijn ook achterblijvers, sociaalmaatschappelijke ongelijkheden zien we daarom dwars door alle bevolkingsgroepen heen. En in de toekomst zie ik die verschillen niet minder worden. Het is een misverstand dat alle vijfenzestigplussers veel geld hebben, ook onder ouderen zijn er welvaartverschillen. Wat ik ook binnen die groep ouderen zie groeien is de vraag naar aandacht, in welke vorm dan ook. Daar kan de hotellerie zijn voordeel mee doen. De behoefte aan sociale aandacht groeit en wordt gezocht door de groep vijfenzestigplusser. Ik verwacht dat dat in de toekomst zal toenemen.”
Latten ziet die behoefte naar sociale aandacht bij de groep vijfenzestigplussers toenemen als een gevolg van trends als scheidingen en secularisering. “Onder de ouderen van nu zijn er steeds meer die het geloof vaarwel hebben gezegd en niet meer geloven in het hiernamaals. Voor hen telt hier en nu meer dan ooit. Daar liggen kansen voor de hotellerie. De branche kan de vraag naar heerlijke ervaringen in het hier en nu goed aanbieden.”
Traditioneel gezien is de groep huishoudens met thuiswonende kinderen niet aantrekkelijk voor de hotellerie. De groep twintigers en dertigers zonder kinderen groeit en juist die groep is wel aantrekkelijk voor de hotellerie. Daarin denkt Latten wel dat een unieke ervaring moet worden geboden om deze groep te binden. “Duurzaamheid en luxe staat voor deze groep hoog in het vaandel.”
Gevolgen corona
Het is volgens Latten lastig om de gevolgen van de coronacrisis voor de demografische ontwikkelingen in kaart te brengen. Wel is duidelijk geworden dat het binnenlands toerisme door het uitbreken van de pandemie een boost heeft gekregen. De kans bestaat dat op het moment dat internationaal reizen weer zonder beperking kan, die groei stopt. Latten voorziet dat vooral voor de vijfenzestigplusser een binnenlands verblijf aantrekkelijk blijft. “Het verbaast mij nog steeds dat wanneer mensen ouder worden, ze minder risico durven te nemen. Dat heeft ook zijn gevolgen op de reislustigheid. De groeiende groep ouderen zal vaker een trip binnen de landsgrenzen boeken als die trip aandacht, gelukservaring en happiness oplevert.”
