Een Chef Bediening op een (hotel)schip had drugs gebruikt tijdens een bedrijfsuitje. Zijn werkgever was daarvan niet gediend en plaatste deze werknemer in een lagere functie, met een daarbij behorend lager salaris. Deze degradatie en salarisverlaging hielden bij de rechter stand. Het stond vast dat de werknemer 'Crew Standards' en een intern reglement had overtreden. Als chef had hij een voorbeeldfunctie ten opzichte van andere medewerkers bediening. Zijn gezag was dusdanig in het geding gekomen dat hij niet meer als leidinggevende kon terugkeren.
Buiten of binnen werktijd?
Nu kan er een gedachte zijn dat een bedrijfsuitje, dat niet onder werktijd plaatsvond, te gelden heeft als privétijd, waar de werkgever niets over te zeggen heeft. Echter, veelal oordelen rechters dat wanneer een activiteit in belangrijke mate verband houdt met het werk, het van ondergeschikt belang wordt geacht of die activiteit onder de reguliere werkuren wordt gedaan. De locatie is dan evenmin van belang. Denk dus ook aan recepties, personeelsfeesten (al dan niet met een overnachting erbij) die juist vaak buiten de werkuren en buiten het eigen bedrijf voorkomen.
Een andere sanctie die vaak wordt toegepast, is ontslag door de werkgever. Een nog verdergaande sanctie dan degradatie en salarisverlies uiteraard. Of ontslag stand houdt, zal veelal afhangen van de individuele omstandigheden. Dat is een veel vaker gebruikt criterium in het arbeidsrecht en maakt dat uitspraken uiteen kunnen lopen.
Sanctie afhankelijk van functie
Uit de rechtspraak valt op te maken dat nader onderzocht wordt in hoeverre het drugsgebruik schadelijk is (geweest) voor de werkzaamheden. Voorstelbaar is dat drugsgebruik van een medewerker in een gezondheidsinstelling die zich richt op hulp bij verslavingsproblemen anders kan worden beoordeeld dan een medewerker een backofficefunctie vervult en weer anders wanneer een medewerker zich bezig zou houden met de besturing van zware machines of gezagvoerder is van een vliegtuig.
Bij een ontslag worden alle omstandigheden meegenomen en getoetst. Van belang worden geacht de lengte van het dienstverband en de staat van dienst van de werknemer. Zijn er al eerder problemen geweest? Zijn eerdere problemen gesanctioneerd, bijvoorbeeld door een schriftelijke waarschuwing? Heeft de werknemer een voorbeeldfunctie? Wat houden de werkzaamheden in? Is er een reëel gevaar zettende situatie denkbaar of voorstelbaar door het drugsgebruik? Heeft de werkgever een protocol omtrent het gebruik van drugsgebruik en wordt die frequent met de medewerkers besproken en gehandhaafd? Is er sprake van een verslaving en zelfs ziekte? Was de medewerker desgevraagd open en eerlijk over zijn drugsgebruik of is er door de werknemer getracht de kwestie te verdoezelen? Hoe heeft de werkgever in een eerdere situatie gehandeld ten opzichte van drugsgebruik door een werknemer?
Onderzoek en onderbouwing
Kortom, er zijn tal van elementen die meespelen bij het beoordelen welke arbeidsrechtelijke sanctie past bij geconstateerd drugsgebruik, ook wanneer dat in een ogenschijnlijke privésituatie zou zijn geschied. Aan het kunnen toepassen van een arbeidsrechtelijke sanctie gaat een goed onderzoek vooraf. En dat begint met het goed bevragen van de betrokken medewerker. Een goed onderzoek en goede onderbouwing zal de sanctie over het algemeen kunnen dragen.
Marijke Stevens
Advocaat arbeidsrecht bij Immix advocaten mediators in Zeist
www.immix.nl
