Facility en housekeeping; daar zit werk in - voor en achter de schermen. Niet alleen voor de mensen die de kamers schoonmaken en facilitaire diensten verlenen, maar ook voor de hotelier, of de manager facility. Veel werk.
Uitbesteden of zelf doen? Duurzaam of toch nog maar even ouderwets? Hoge kwaliteit of een scherpe prijs? John van Keulen, Bosman Services: "Wij maken vooral de grotere hotels schoon. Dat is logisch, want het uitbesteden van de schoonmaak is eigenlijk pas zinvol vanaf een kamer of tachtig. Onder de vijftig kamers is het sowieso niet voordelig om een extern bedrijf in te schakelen. Als outsourcing een optie is, en de hotelier kiest ervoor, dan zal het hem beslist rust geven: hij hoeft immers minder personeel op de loonlijst te houden. Dat is prettig wanneer het qua bezettingsgraad een tijdlang tegenzit. Bovendien zijn werknemers moeilijk te vinden; daar hoeft hij ook niet zelf achteraan."
De concurrentie is groot in de schoonmaakwereld. De frictie tussen de commerciële schoonmaakprijs per kamer en de reële prijs is voortdurend voelbaar. Het is daarom verleidelijk om, als de concurrent 20 minuten per kamer in rekening brengt, er een minuutje af te halen om de opdracht binnen te slepen. "Eén minuut minder per kamer kan voor grote hotels op jaarbasis een enorme besparing opleveren," aldus Van Keulen. "Maar dat kan ten koste gaan van de kwaliteit, en wij willen daar niet aan mee doen. Als de schoonmaaktijd korter moet, dan moeten er ook minder handelingen zijn. Plastic bekers in plaats van glazen bijvoorbeeld. Wij kunnen heel goed meten welke handelingen de schoonmaaktijd verkorten, omdat we werken met een vingerafdruksysteem. Daarmee klokken we onze personeelsleden nauwkeurig in. We delen het totaal van de werktijd door het aantal kamers en dan hebben we de schoonmaaktijd per kamer. Als we het aantal handelingen reduceren, zien we onmiddellijk de schoonmaaktijd per kamer minder worden. Zo kun je in goed overleg met de hotelier een scherpe prijs aanbieden, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit."
De markt wordt gedomineerd door een aantal grote spelers, maar er komen steeds meer bedrijven bij. De doelgroep van deze nieuwkomers is breed; daardoor kunnen ze onder de marktprijs duiken. Van Keulen: "Daar kunnen wij niet in meegaan, zonder met de Franse slag te gaan werken. En dat laatste willen wij absoluut niet. Veel hoteliers nemen gelukkig ook geen genoegen met halfslachtig werk. Uiteindelijk krijg je - en houd je - opdrachtgevers door het leveren van goed werk tegen een redelijke prijs. Als je die prijs transparant kunt maken, is de hotelier tevreden."
Opleiding
Facility en housekeeping is een vak apart. Letterlijk, want het managen van een facilitair of huishoudingteam vraagt om een specifieke vooropleiding.
Aan het ROC Friesland College in Leeuwarden kunnen studenten de Middelbare Hotelschool Friesland volgen. De opleiding Facilitair Leidinggevende (niveau 4) is erop gericht om studenten heel specifiek op te leiden tot hoofd van een facilitair en/of housekeepingteam. Leerjaar 1 en 2 zijn gericht op het operationele onderdeel van de opleiding; leerjaar 3 staat in het teken van leren leidinggeven. De praktijk is richtinggevend; de cursisten doorlopen verschillende stages. Zo krijgen de studenten al vroeg in hun opleiding praktijkervaring mee, waardoor ze weten wat er speelt op de werkvloer.
De opleiding bestaat voornamelijk uit projecten waarbij de aankomende facilitair leidinggevenden theorie krijgen die ze daarna in de praktijk brengen. Door middel van projecten als textiel en linnen, voeding en calamiteitenplannen worden de studenten klaar gestoomd voor het echte werk. In het vierde jaar voeren de studenten een onderzoek uit voor een facilitair bedrijf.
Iemand die afgestudeerd is aan een middelbare hotelschool zal waarschijnlijk een leidinggevende functie krijgen in een wat kleiner bedrijf. In de grote hotels staat meestal een hbo’er aan het roer. De mogelijkheid bestaat evenwel om na de opleiding door te stromen naar de hogere hotelschool, of bijvoorbeeld naar de hbo-opleiding facilitair.
Maar het aantal cursisten voor de opleiding Facilitair Leidinggevende loopt terug. Het ROC in Leeuwarden stopt zelfs met de opleiding. Christa Barkmeijer van het ROC: “Dat is jammer, want juist deze opleiding is heel breed. Studenten komen in aanraking met alle aspecten van facility en housekeeping. Natuurlijk kun je ook via een andere opleiding facilitair leidinggevende worden, maar dan heb je toch een minder brede opleiding gehad.” Niet getreurd, want het ROC houdt de opleiding Manager Ondernemer Horeca. “We gaan de onderwerpen die zo specifiek terug komen in de opleiding facilitair leidinggevende, op onderdelen verweven met deze opleiding," belooft Barkmeijer. "In de toekomst van de middelbare hotelschool werken we naar een brede basis. Deze basis geeft een kijkje in de wereld van dienstverlening en gastvrijheid. Het is soms lastig kiezen voor leerlingen die - op hun 15e - aan de start staan van een beroepsopleiding. Door de keuze uit te stellen en de leerlingen een breed scala aan te bieden, kunnen wij leerlingen helpen in het maken van een doelgerichte keuze.”
Het linnen
Jacqueline Mommer, Blycolin: "Het verzorgen van hotellinnen is geen sinecure; daar is vakmanschap voor nodig. Je hebt te maken met het industrieel verwerken van linnen. Het linnen krijgt veel te verduren in de wasstraat en door mangels. Het is niet te vergelijken met de wasmachine thuis en de strijkplank. Een hotelier zou zich dus ook niet alleen op de prijs moeten richten, maar vooral ook op de kwaliteit van een extern bedrijf. Wat is dan voordelig? Kijk je puur naar de cijfers of naar integrale kosten en resultaat? Als na een half jaar uw linnenpakket niet op orde is, uw tafellinnen tien verschillende tinten heeft, u telkens linnen mist, uw huishouding moet overwerken en de kwaliteit achteruit gaat, dan moet u veel extra kosten maken en bent u uiteindelijk niet voordelig uit."
Blycolin weet door een lange ervaring waar hotellinnen aan moet voldoen. "Je hebt niets aan donker gekleurde handdoeken als deze na tien wasbeurten zes tinten lichter zijn," stelt Mommer. "Het hele pakket bestaat dan uit verschillende tinten. Ons tafellinnen is bijvoorbeeld 'garen geverfd' en behandeld met optisch wit; daardoor houdt de kleur in een industrieel proces veel beter. Bovendien vinden wij het samen met onze leveranciers belangrijk dat we in de hele keten duurzaam werken en een duurzaam product leveren. Dus geen linnen dat door kinderhanden is gemaakt."
De kamers
Anne-Miek Fernandez, B.V. Hotel Operational Services: "De hotelier verlangt tegenwoordig terecht duurzaamheid bij het uitbesteden van zijn huishoudelijk werk. Wij gebruiken over het algemeen green care producten. Maar het gebruik van de allernieuwste en modernste producten is niet altijd naar de wensen van een hotelier. Wat ons betreft is de microvezel schoonmaaktechniek het beste om een hotelkamer echt schoon te krijgen, zonder resten stof, vuil of water achter te laten. Toch verkiezen veel hoteliers de ouderwetse schoonmaakdoek. Waarom? Omdat het dan lekker schoon ruikt. En als zo ruikt, heeft de gast het gevoel dat de kamer werkelijk schoon ís. Wat onze klanten vertrouwen geeft, is dat wij gebruik maken van een ledlamp om de kamers te controleren. Daarbij gaan de gordijnen dicht; we kunnen dan elk vlekje zien. Dat toont aan of de kamer goed is schoongemaakt, maar ook of er dingen vervangen moeten worden. Een vlek in het matras die je met het blote oog niet kunt zien, zien wij wel met de ledlamp. Dat zijn de dingen waarmee wij klanten aan ons weten te binden."
Soms kiezen hoteliers voor een goedkopere concurrent, maar volgens Fernandez komen ze vrijwel altijd weer terug. "Wij zijn daar ook heel beslist in; onze mensen en de kwaliteit staan voorop. Als een hotelier daar niet voor wil betalen, dan gaan we ons niet in allerlei bochten wringen om aan zijn voorwaarden te voldoen. En ja, we zijn daar wel eens klanten door kwijtgeraakt, maar er kwamen daardoor juist ook klanten bij.
Een microvezel wordt zo genoemd als deze minder weegt dan 1 gram per 10 kilometer lengte. Dat is ongelooflijk licht. De meeste microvezels hebben een diameter kleiner dan 0,012 mm; dat is circa tien keer dunner dan een haar van een mens. Een schoonmaakdoekje gemaakt van microvezels heeft een aantal voordelen: de vezels zorgen voor meer oppervlakte, ze absorberen meer vuil, er hoeft geen reinigingsmiddel gebruikt te worden en de doek laat geen natte sporen achter. Nadelen zijn dat er dus ook geen frisse geur verspreid wordt en dat de doek niet uitgespoeld kan worden, maar gewassen moet worden voordat hij opnieuw gebruikt kan worden.
HM302011
