Internet zit vol beloftes. Met een modem, een computer en een Internetaansluiting kunnen in theorie miljoenen afnemers worden bereikt. De superlatieven over 'cyberspace' zijn dan ook niet van de lucht. De wereld onder handbereik, een zee aan informatie verscholen onder je vingertoppen. Maar hoeveel van die beloftes kunnen in de praktijk worden ingelost? En vooral: op welke termijn?
Al enkele decennia vormt het Internet een wereldomspannend computernetwerk. Maar pas de laatste jaren ontdekt het bedrijfsleven de geneugten van het communiceren per computer. Door deze zakelijke interesse ontpopte 'het Net' zich tot het snelstgroeiende medium ter wereld, met momenteel meer dan 50 miljoen gebruikers. Daaronder bevindt zich een potpourri aan kleine en grote ondernemingen: van banken en financiële instellingen tot uitgeverijen en bloemenkiosken. De commerciële mogelijkheden zijn dan ook legio, of beter gezegd: de verwachtingen. Want ondanks het feit dat in Amerika al zo'n 64 % van alle bedrijven op het Net zijn aangesloten, moet het ware potentieel nog worden ontgonnen. Commercieel gezien bevindt het Net zich in een experimenteel stadium. Wat klopt er van de voorspellingen? Wat is hoop en wat is hype?
Kennis in Beweging
Als informatiemedium biedt Internet nu al grote mogelijkheden. De miljoenen sites, (informatieplaatsen ) die via de 'elektronische snelweg' te benaderen zijn bieden dagelijks verse en bruikbare data, variërend van beursberichten en wisselkoersen tot relevante overheidsvoorzieningen. Het veel gehoorde argument dat er alleen puberale nonsens op het Net staat, is dan ook onzin. Het gaat erom welke informatie de gebruiker zelf opzoekt. Het Ministerie van Economische Zaken publiceert bijvoorbeeld beleidsrapporten als 'Kennis in Beweging' en 'Werk door Ondernemen' op haar eigen site ( http://info.minez.nl). De rapporten zijn zo snel te lezen en voor reacties kunt u zelfs een 'e-mail' sturen naar minister Wijers. Nu kan dat zoeken een probleem zijn: het kan vrij veel tijd kosten om de weg te vinden op de elektronische 'Autobahn'. Tijd investeren in 'surfen', het hoppen van de ene site naar de ander, is overigens wel aan te raden. Het biedt een kans op onvermoede kennis en contacten. Niet voor niets is er een overeenkomst in de woorden computernetwerk en relatie-netwerk. Via het Net kunt u stelselmatig contacten opbouwen en onderhouden met partijen. De open structuur en cultuur op het Net - men is over het algemeen behulpzaam en bereid tot communiceren - kan leidden tot aangename voordelen.
Telling over the wire
Maar waar liggen de commerciële kansen? Richard Price, directeur van O' Reilly, de Amerikaanse uitgever van ondermeer de wereldwijde bestseller 'the Whole Internet' hanteert een handige indeling. 'Grofweg biedt het drie commerciële toepassingen', zo somde hij op tijdens het congres 'Internet als marketinginstrument' van het IIR: 'marketing, retail en publishing'.
Met marketing bedoelt Price vooral 'telling over the wire' oftewel marketing-communicatie en Public Relations. Het Net blijkt een prima medium voor het creëren van naambekendheid en het ondersteunen van merkbeeld of corporate image. Vooral het World Wide Web (WWW, het meest bezochte onderdeel van het Net) leent zich voor brochure-achtige 'homepages'. Door de grafische interface, waardoor zowel tekst als beeld kunnen worden gebruikt, kan worden aangesloten op de bestaande huisstijl en uitstraling.
Merites
Maar een site moet wel worden ontworpen naar de merites van het medium. Daarbij moet ondermeer rekening gehouden worden met de interactieve structuur, de 'download' tijd ( de tijd die nodig is om te verzenden) en de mogelijkheden voor feed-back. Maar vooral moet informatie worden aangeboden die verder gaat dan 'mission statements' en verkoopboodschappen. Een site waar de doelgroep inhoudelijk interessante 'content' kan vinden trekt meer bezoekers. Zo biedt de Rabobank, naast actuele financiële informatie ook een overzicht van de RABO Top 40. Door hun uitgebreide site groeide het aantal bezoekers uit tot zo' 17.000 per week.
Alleen door de combinatie van merkbekendheid en aantrekkelijke content kan een dergelijk bereik worden gecreëerd. Er is namelijk een groot verschil met reclame via traditionele media: een TV-commercial valt ongevraagd op het netvlies van een consument, die vervolgens kan kiezen tussen kijken of wegzappen. Een WEB-site moet daarentegen actief worden opgezocht. Dit betekent enerzijds dat minder mensen de boodschap onder ogen krijgen. Anderzijds zijn de mensen veel bewuster op zoek naar informatie of entertainment en is de kwaliteit van de communicatie hoger.
Dit leidt overigens tot een belangrijke relativering van de hype: het miljoenenpubliek dat sommige Internet providers voorspiegelen dient met een flinke korrel zout te worden genomen. Voor structurele relaties met klanten in Hongkong moeten ze u kunnen én willen vinden. Mondiaal zakendoen op de elektronische snelweg is dan ook glad ijs. Voor kleine ondernemingen lijkt het beter om te kiezen voor een 'Think global, act local' benadering.
Virtuele winkels
Als andere interessante toepassing noemt Price retailing oftewel 'selling over the wire'. Er bestaan diverse methoden om produkten te verkopen via het Net. Zo zijn de 'Virtuele Winkels' sterk in opmars: WWW-sites die het midden houden tussen een winkel en een postordercatalogus. Er bestaan al winkels over de meest uiteenlopende onderwerpen: van pantykousen tot Harley Davidsons. Een consument kan er rondneuzen, een produkt selecteren, informatie opvragen en eventueel bestellen. De aankoop wordt vervolgens toegezonden, na betaling via een creditcard of onder rembours.
Een verwante mogelijkheid zijn de 'digitale loketten' voor reserveringen van Hotels of reizen. Over de hele wereld zijn er touristenburo's die een streek of stad promoten en tegelijk de mogelijkheid bieden tot het boeken van een vlucht, een kamer of een concert. Voor betalingen wordt overigens vaak gebruik gemaakt van creditcards. Bij het doorzenden van pasnummers moet echter de nodige voorzichtigheid in acht worden genomen: de gegevens kunnen worden 'afgevangen' en misbruikt. Ook bij andere media speelt dit risico, denk bijvoorbeeld aan autotelefoons, maar de mondiale omvang van het Net vergroot de kwetsbaarheid. Er wordt dan ook hard gewerkt aan veiliger betaalsystemen, zowel door creditcardmaatschappijen als door Internet-organisaties als het Nederlandse 'Digicash'.
Kansen
Wanneer de 'hacker-proof' betalingssystemen binnen één à twee jaar operationeel worden, ontsluiten zich pas de echte kansen. Dat geldt zeker voor uitgeverijen van informatie, entertainment of software. Voor hen kan de elektronische snelweg dienst doen als promotie- en distributiekanaal tegelijk (Price spreekt hier van 'selling through the wire'). Door bijvoorbeeld kranten digitaal te versturen en per artikel af te rekenen, kunnen papieren versies overbodig worden en bestaande distributiewegen geheel vervallen. Niet verrassend dus dat kranten in rap tempo digitaal gaan: de laatste maanden verschenen zowel het NRC als de Volkskrant op het Net. Maar ook de muziek-industrie duikt op de nieuwe kansen. Naast giganten als Sony Music zijn er talloze jonge organisaties zoals het Nederlandse 'Big Bro Records'. De techniek laat het helaas nog niet toe om een complete CD voldoende snel via de telefoonlijn te verzenden. Maar wellicht bestaat over enkele jaren de aloude platenzaak niet meer.
Conclusie
Internet ontwikkeld zich in ijltempo, zowel technisch als qua aantal gebruikers. Door de vele toepassingsvormen in marketing, retail en publishing, kunt u met Internet alle kanten op. Commercieel bevindt het zich echter nog in een experimenteel stadium. Direct rendement valt niet te verwachten en ook een mondiale markt laat zich niet één, twee, drie aanboren. Maar de kansen dienen zich aan en binnen enkele jaren is Internet waarschijnlijk de gewoonste zaak van de wereld. Het medium groeit immers zó hard dat geen sprake lijkt te zijn van een hype, maar van een hausse.
HM301995
