Hospitality Management bestaat 25 jaar. Tijd om terug te blikken op interviews en artikelen die de aandacht trokken. In 2008 werd de B&B-branche door de hotellerie met argusogen bekeken. Datzelde geldt nu voor Airbnb. Welke parallellen zijn er? Hieronder het artikel uit 2008.
Al een aantal jaren is de bed & breakfastbranche bezig met een stevige opmars. Vormt de groei van deze markt een bedreiging voor de hotellerie? Of kan men van elkaar leren en eigenlijk prima samenwerken? Kent de Nederlandse hotelier het fenomeen bed & breakfast goed genoeg om te kunnen oordelen?
In ons land groeit de vraag naar B&B-accommodaties; steeds meer gasten ontdekken dat een bed & breakfast, vooral vanwege de vaak persoonlijke benadering, een aantrekkelijk alternatief kan zijn voor een hotel. Het contact met de gastheer of gastvrouw, en de vaak unieke sfeer, worden door veel bezoekers van B&B’s als doorslaggevend ervaren bij het boeken van een logeeradres.
Unieke locaties
B&B’s in Nederland variëren van eenvoudig tot uitermate luxueus. Twee aspecten hebben de meeste van deze accommodaties gemeen: ze zijn gevestigd in een woonhuis en worden gerund door de eigenaren van het betreffende huis. Dergelijke logeeradressen zijn gesitueerd op unieke plekjes in Nederland, bijvoorbeeld in boerderijen, grachtenpanden, landhuizen, molens, boten…
In 2006 waren er 3.450 B&B’s en Bed & Breakfast Nederland (BBN) houdt het aantal logeeradressen in 2007 op 4.000. Bij BBN zijn 3.735 B&B’s aangesloten. Even een vergelijking met de hotellerie: van de grofweg 2.875 hotelbedrijven zijn er 1.800 aangesloten bij Koninklijke Horeca Nederland.
Vooral tussen het jaar 2000 en nu is de toename explosief te noemen. Meer dan 2.500 mensen hebben in deze periode een B&B gestart. Dat is dus bijna net zoveel als het totale aantal hotelbedrijven. Alleen al in 2005 kwamen in ons land ruim 800 toetreders op de markt.
En de rek is nog niet uit de groei. De cijfers zijn gebaseerd op onderzoeken uit 2006 en 2007 van NRIT Media en BBN.
Kamers en bedden
Afgaand op de database van BBN beschikt de B&B-branche over 10.000 kamers en 18.000 bedden. In vergelijking met de hotelbranche hebben deze aantallen weinig om handen. De vaderlandse hotellerie beschikt over 99.899 kamers en 206.985 bedden (in 2008). Voor wat betreft het aantal bedrijven is de bed & breakfastbranche echter wel groter dan de hotellerie. Vanwege het kleinschalige karakter is het aantal slaapplaatsen per locatie beduidend geringer; een B&B heeft gemiddeld 5,3 slaapplaatsen.
Door de jaren heen lijkt het wel of de hotellerie stil heeft gestaan: dit jaar staat de teller (volgens cijfers van het Bedrijfschap Horeca en Catering) op 2.875. Een decennium geleden (in 1998) telde ons land 2.890 hotels. Maar deze ‘stilstand’ is gezichtsbedrog, want het aantal hotelkamers is, zoals wij allen weten, sterk toegenomen. De laatste tien jaar kwamen er 15.262 kamers en 32.073 bedden bij. Kijkend naar het aantal bedden, dan is dit bijna het dubbele in vergelijking met het aantal bedden dat de B&B-bedrijven te bieden hebben.
De meeste B&B’s bevinden zich in Noord-Holland (18%), Gelderland (15%) en Noord-Brabant (8%). Wanneer het aanbod van B&B’s vergeleken wordt met het aantal hotelbedden per provincie, dan valt op dat de bedrijven in Groningen, Drenthe en Gelderland oververtegenwoordigd zijn ten opzichte van hotels.
Relatief weinig (ten opzichte van hotels) B&B’s bevinden zich in Noord-Holland en Zuid-Holland. Het lijkt zo te zijn dat B&B’s zich bij voorkeur vestigen in een regio met een relatief laag aantal hotels.
Kamerprijzen
De accommodaties verschillen in luxe, comfort, stijl en omgeving; geen enkel bed & breakfast is hetzelfde. Dit betekent ook een verschil in prijs. De gemiddelde kamerprijs van een bed & breakfast is 70 Euro. Er zijn bed & breakfasts met kamerprijzen (voor twee personen) tussen de 35 en 500 Euro per nacht. De prijsrange is inderdaad groot, maar bij tweederde van de bed & breakfasts ligt de kamerprijs tussen de 50 en 70 euro. Op dit moment is de allerduurste bed&breakfast het in Gelderland gelegen Landgoed Groot Spriel in Putten. Een overnachting kost daar (voor twee personen) 500 euro. Uit het laatste HOSTA-rapport blijkt dat de gemiddelde hotelkamerprijs in Nederland in 2007 110 euro was. (Dat is de gemiddelde prijs van de drie-, vier- en vijfsterrenhotels in Nederland.)
Classificatiesystemen
Sinds vorig jaar zomer bestaat in Nederland een systeem voor B&B-bedrijven met behulp waarvan ze naar kwaliteit zijn in te delen. De kwaliteit wordt aangeduid met tulpen, op een schaal van één tot en met vijf. Om voor één of meerdere tulpen in aanmerking te komen, moet een bed & breakfast voldoen aan de minimale vereisten. De Nederlandse Bed & Breakfast Classificatie biedt, net als de Nederlandse Hotel Classificatie (NHC), gasten objectieve en transparante informatie.
Een eigenaar van een bed & breakfast kan zich aanmelden op een website; middels een in te vullen normenlijst wordt zijn bedrijf vervolgens in een van de vijf categorieën ingedeeld. Deze classificatie is voorlopig, totdat een van de tachtig onafhankelijke mystery guests de bed & breakfast heeft bezocht. Dan pas wordt de classificatie definitief. Alle B&B’s in Nederland kunnen vrijwillig deelnemen aan de Nederlandse Bed & Breakfast Classificatie, ook zonder lidmaatschap op www.bedandbreakfast.nl.
Er zijn nu 320 adressen ingeschreven in het classificatieregister. Op dit moment zijn iets meer dan de helft van de logeeradressen definitief geclassificeerd. In de hoogste categorie (vijf tulpen) telt Nederland 17 bed&breakfasts. De Nederlandse Bed & Breakfast Classificatie biedt duidelijkheid voor de consument en de B&B-eigenaar. De normen van de Hotelclassificatie zijn niet geschikt voor een B&B. Helaas moeten de B&B-eigenaren wel verplicht deelnemen en meebetalen aan het classificatiesysteem van de hotels. Daar is uiteraard veel weerstand tegen.
Hotels versus B&B’s?
Wie zijn oor te luisteren legde bij de media, zou zeggen: 'versus'. Maar eigenlijk is er van een concurrentiestrijd geen sprake. 'De bed & breakfasts ondervinden niet echt concurrentie uit de hotellerie en vice versa,’ aldus Hanny Hoedemaker-Arens, medeoprichtster en voorzitter van BBN. ‘Er zijn uiteraard raakvlakken, maar hotels en bed & breakfasts bedienen andere doelgroepen. Gasten die een B&B bezoeken, kiezen voor een concept waarbij men veel persoonlijke aandacht krijgt van de gastheer of gastvrouw. Datzelfde concept weerhoudt andere gasten ervan om een B&B te bezoeken. Deze gasten kiezen liever voor een hotel. Bed & breakfasts zijn vele malen kleiner dan hotels qua capaciteit. De wrijving bestaat tussen de kleine hotels en de grotere B&B’s. Veelal zijn de grotere B&B’s pensions (vanaf 7 kamers) of kleine familiehotels en noemen zij zich B&B. Het Nederlandse B&B heeft gemiddeld 2,5 kamer ter beschikking.'
De bed&breakfasts zijn 'bij mensen thuis'; dit stelt beperkingen aan het aantal kamers. Veel gemeenten bepalen dat de logiesfunctie ondergeschikt moet zijn aan de woonfunctie, meestal aan de hand van een percentage van het vloeroppervlak van een woning. Dit betekent dat in een Nederlands woonhuis slechts een beperkt aantal kamers kan worden ingericht
Mogelijk is er toch ook wel concurrentie op het gebied van accommodaties die opereren in dezelfde schaalgrootte of omvang. ‘Een beetje concurrentie is ook niet verkeerd,’ zegt Hoedemaker-Arens, ‘want dit zorgt ervoor dat de markt zijn werk doet en daar is uiteindelijk de consument bij gebaat. Concurreren op prijs is niet verstandig. Zowel de B&B-eigenaren als de hoteliers kunnen beter goed op de eigen kwaliteit en onderscheidend vermogen letten.’
De opkomst en populariteit van B&B’s is volgens de voorzitter een wereldwijd fenomeen. ‘De groei kan bedreigend overkomen, maar is het niet,’ zegt zij. ‘Door het toenemende gebruik van internet kunnen kleinschalige B&B’s tegenwoordig eenvoudig en tegen lage kosten promotie maken. Voor de meeste B&B’s is het een nevenactiviteit en zorgt het voor een bijverdienste.’
Dat laatste blijkt ook uit de bezettingsgraden: in de bed & breakfastbranche ligt de gemiddelde bezetting op zo’n 20 procent, in de hotellerie op 72,5 procent.
Misverstanden
Volgens Hoedemaker-Arens zouden bed&breakfasthouders nog wat van de hotellerie kunnen leren met betrekking tot efficiëntie en organisatie. ‘Al is het “minder” georganiseerde ook juist weer de charme van de sector.’ Wat in Nederland nog wel beter mag, is de benaming en benadering van de bed & breakfastbranche. ‘B&B’s worden nog niet meegenomen in CBS-statistieken, terwijl deze ondernemingen toch echt belangrijk zijn bij de ontwikkeling van duurzame streekeconomieën en regionale beeldverhalen. Er moet gebruik gemaakt worden van een duidelijke definitie van B&B. Op dit moment lijkt het er op dat de hotelsector er op uit is om middels lobbyen meer regels voor de bed & breakfasts erdoor te krijgen. Het zou beter zijn om alle vooroordelen en misverstanden over en weer weg te werken en samen de capaciteitsproblemen voor de toeristen en recreanten aan te pakken.
Samenwerking zou volgens de voorzitter van BBN pas echt van de grond komen wanneer iedere hotelier en iedere bed&breakfasthouder zich realiseert dat men niet elkaars concurrent is, maar elkaar kan versterken door mooie product-markt combinaties te vormen. De hoteliers denken wel eens dat een B&B niet aan regels hoeft te voldoen, maar dat is een groot misverstand. Een B&B heeft een meldingsplicht bij de gemeente en moet aan alle (gemeentelijke) wetten- en regels voldoen op het gebied van ruimtelijke ordening en (brand)veiligheid. Zo is er een gebruiksvergunning vereist vanaf 10 logerende personen en een milieuvergunning vanaf 15 logerende personen. De regels verschillen echter per gemeente. Echt duidelijkheid komt er als er een eenduidige definitie wordt gehanteerd voor een B&B.
Frans Hazen, voorzitter Sector Hotels van Koninklijke Horeca Nederland, over hoe hoteliers tegen de B&B-markt aankijken: ‘We vinden dat de aanwezigheid van bed&breakfasts in de regio een aanvulling kan zijn op het toeristisch productaanbod . De overkoepelende organisatie van de B&B’s streeft ook naar professionalisering van hun leden, hetgeen wij een zeer goede zaak vinden. Wij stellen ons wel op het standpunt dat de regels die voor andere logiesverstrekkers gelden, ook voor hen van toepassing dienen te zijn. Daarbij moet wel degelijk gelet worden op de schaalgrootte; een bedrijf met 10 kamers en 20 bedden kun je geen bed&breakfast meer noemen.’
Hoe men van elkaar kan leren is nog niet een uitgemaakte zaak. ‘In ieder geval is het gastvrijheidaspect voor beide even belangrijk, als ook de kwaliteit van het gebodene,' aldus Hazen. 'Een hotelier die een bedrijf van 25 kamers runt, is net als de uitbater van een B&B makkelijker in staat om persoonlijke aandacht aan de gasten te geven. Het zal dus voor de manager van een groter bedrijf een grotere uitdaging zijn om aan dat persoonlijke contact gestalte te geven.’
Samenwerking
Net als Hoedemaker-Arens is Hazen van mening dat er niet gesproken mag worden van een harde concurrentiestrijd tussen hoteliers en bed & breakfasteigenaren. ‘Als er binnen de regio’s een verantwoord aanbod van beide is, is er geen sprake van concurrentie; ze kunnen elkaar zelfs versterken. Zodra echter voor de hotellerie zwaardere eisen gehanteerd gaan worden dan voor de bed & breakfasts, kun je spreken van valse concurrentie. Ik doel dan ondermeer op bouwkundige aspecten, gebruikersvergunning, enzovoort. Ik kan me voorstellen dat in bepaalde regio’s waar geen hotels te vinden zijn, of het aanbod in logiesaccommodatie te laag is, deze kleinschalige bedrijfjes een uitkomst kunnen zijn.’ Hazen vervolgt: ‘De aanwezigheid en opkomst van bed&breakfasts is een gegeven, vaak ook ingegeven door bedrijfsaanpassing, denk aan agro-toerisme. Ik kan me een samenwerking en aansluiting binnen KHN zeker voorstellen. Deze kleinschalige ondernemingen zouden er zeker hun voordeel mee kunnen doen. Ik verwacht voor de nabije toekomst dat de diverse overheden met stringentere regelgeving gaan komen. De sector Toerisme en Recreatie van KHN lijkt me de meest aangewezen sector. Of misschien een eigen, aparte sector?’ De toekomst zal het ons leren.
Kengetallen (gemiddelden) Bed & Breakfast Nederland
Aantal B&B’s (2007) 4.000
Aantal starters (2007) 1.275
Gemiddeld aantal gastenkamers 2,5
Gemiddeld aantal bedden 5,3
Kamerprijs (2007) 69 euro
Aantal gasten (2006) 159
Overnachtingen (2006) 342
Gemiddelde verblijfsduur 2,11 nachten
Aantal dagen open per jaar 302
Opbrengsten uit overnachtingen 8.540 euro
Totale kosten 4.753 euro
Netto bedbezetting 19,7%
Arbeidsuren per week 23,1
Bron: Wegwijs in de Bed & Breakfast Sector, NRIT Media en Bed & Breakfast Nederland
Definitie B&B:
Bed & breakfast is een kleinschalige verblijfsaccommodatie gericht op het bieden van de mogelijkheid tot een toeristisch en veelal kortdurend verblijf met het serveren van ontbijt. Een bed & breakfast is gevestigd in een woonhuis of bijhuis en wordt gerund door de eigenaren van het betreffende huis en heeft maximaal zeven kamers.
Bron: NRIT Media en Bed & Breakfast Nederland, Wegwijs in de Bed & Breakfast sector
Unieke samenwerking tussen boer, hotelier en wellnessexpert
Boerderij Spa van Frans en Marinka Steggink uit het Twentse Nutter is het gevolg van een unieke samenwerking tussen drie professionals: een boer, een hotelier en een wellnessdeskundige. Boerderij Spa is een unieke combinatie van plattelandsbeleving en lichaamsbehandelingen. Daarvoor wordt optimaal gebruik gemaakt van de ruimte, het landschap en de buitenlucht. Het eten en drinken wordt samengesteld door SVH Meesterkok Jelle Wagenaar. Hij laat zich inspireren door de puurheid van ingrediënten en gebruikt regionale en natuurzuivere producten. Voor de ontwikkeling van de behandelingen is nauw samengewerkt met Paul Haslauer, een Oostenrijker met ruim 35 jaar ervaring in de ontwikkeling van natuurlijke lichaamsverzorgingsproducten en behandelingen.
De hoge mate van professionaliteit valt direct op. Geen gerommel in de marge, maar een prachtig, goed uitgedacht concept. In de gerenoveerde potstal gaan strak gestuukte muren en oude gebinten hand in hand. Het oude voorhuis is getransformeerd tot comfortabele spa met een moderne, maar toch rustgevende en warme uitstraling. In een ander deel zijn drie 'Boerderij Lodges' gerealiseerd; sobere maar comfortabele appartementen waar ’s ochtend op verzoek een heerlijk ontbijt wordt geserveerd.
En zoals het concept achter Boerderij Spa door een professional als Jeroen Drabbe werd ontwikkeld, zo zijn ook de lodges een initiatief van een professional: Harald Droste van Droste´s dineren en logeren. Het idee achter de lodges van Droste is, om in samenwerking met de boer en de boerin het gastheerschap te vervullen. Daarbij is Droste verantwoordelijk voor het concept en de reserveringen.
Auteur: Frank Lindner
