Misschien iets te veel van het goede, die hand op de bijbel tijdens het interview. Een kolossaal boek, met grote gouden letters: BIJBEL. Dat liet aan duidelijkheid niets te wensen over. Jan van den Bosch, directeur en eigenaar van Beter-uit Reizen, en sinds kort tevens directeur van hotel Veerse Meer in Zeeland, legt voor alle zekerheid ook het bandopnameapparaatje op het boek der boeken. Neen, voor losbandig vertier kan men beter niet boeken in hotel Veerse Meer. Toch denkt ook deze hôtelier gewoon: Laat de mensen tot mij komen. En ze komen! De media en politici willen tegenwoordig, in hun multiculturele geijver en gezever, wel eens vergeten dat Nederland een christelijk land is, maar we hoeven slechts naar een EO-Jongerendag te kijken om het licht te zien.
En laat nu uitgerekend die EO-Jongerendag ontsproten zijn aan de geest van Jan van den Bosch. Eerst heeft hij communicatiewetenschappen gestudeerd in Cambridge; terug in Nederland werd hij hoofd jongerenprogramma’s bij de Evangelische Omroep. Anno 2003: het Gelredome (stadion van Vitesse, Arnhem) stampvol met tieners en twintigers; ‘relipop’, samenzang en stichtelijke teksten - Van den Bosch is er eertijds mee begonnen.
‘Daarnaast heb ik veel documentaires gemaakt,’ vult hij aan. ‘Wereldwijd. Ik houd van reizen en zwerven. Op een gegeven moment was ik in Hongarije; ik sprak daar tijdens een conferentie over evangelisch jongerenwerk, en in mijn enthousiasme over sommige Hongaarse initiatieven liet ik mij ontvallen: “Ik zou graag met een bus vol jonge mensen hiernaartoe willen komen, om ze te laten zien...” - Hoewel ik het zinnebeeldig bedoelde, hield men mij aan die uitspraak. Binnen de kortste keren had ik een groep jongelingen verzameld en was ik op weg naar Hongarije. We sliepen daar bij boeren, en omdat we de zelfgestookte appellikeur bij het ontbijt niet durfden te weigeren, waren we dagelijks teut.’
Dat was nog onder de vlag van de EO: Ronduit Reizen. Later verbood de minister deze nevenactiviteit van een publieke omroep. Van den Bosch maakte er toen Beter-uit Reizen van: eerst een vrijwilligersorganisatie, later een succesvol commercieel bedrijf onder zijn leiding.
Warme deken
Acht jaar geleden heeft Van den Bosch de omroep vaarwel gezegd. (Hij heeft nog wel een mediabedrijf dat allerlei programma’s maakt.) ‘Ik heb mij toen in het reiswezen verdiept. Vijf jaar geleden heb ik een vakantiepark gekocht in de Dordogne; twee jaar geleden een vakantiepark in Luxemburg. We hebben inmiddels ook een hotel in Zwitserland, en nu dus een hotel in Veere, waar binnenkort een vakantiepark plus camping omheen komt. We moesten hotel Veerse Meer binnen vier weken van een verloederd, verlopen hotel herscheppen in wat het nu is: een modern, comfortabel hotel met 22 kamers. Ik ben er tijdens die metamorfose elke dag geweest.’
Zeeland... Vanwege demografische overwegingen (met betrekking tot de doelgroep) en omdat Van den Bosch het gewoon een mooie provincie vindt, getuige het feit dat hij er een tweede huisje heeft. De belofte van de gemeente speelde uiteraard ook een belangrijke rol: jij maakt er een mooi hotel van, dan mag je er een park bij bouwen. Het verloren, ietwat nostalgische badhotel staat straks dus niet meer alleen aan het voor surfers zeer geschikte water.
Als directeur en eigenaar van Beter-uit Reizen kan Van den Bosch zich natuurlijk niet dagelijks blijven bemoeien met het hotel. ‘Je moet kunnen delegeren,’ zegt hij. ‘Er zit nu een heel goede manager. Die heeft vroeger een conferentieoord geleid in Zeeland. Ik ken hem al heel lang, en toen ik hem benaderde voor dit hotel zei hij onmiddellijk: “Hier heb ik op gewacht.” Maar als ik iets koop, heb ik zeer helder voor ogen wat het moet worden. Ik wil er veel gevoel in leggen, waardoor bij de gasten het gevoel ontstaat dat zij een warme deken om zich heen krijgen. Ook voor wat betreft andere dingen moet het in één keer hartstikke goed zijn. Daar ben ik heel precies in, dus ik wil erbij betrokken blijven.’
De gasten die kiezen voor dit hotel, kiezen naar alle waarschijnlijkheid voor een bepaalde identiteit, voor de ziel van het hotel, voor samenzijn; niet voor louter luxe en comfort. Hoe kijkt deze hôtelier aan tegen ‘upgrading’ en ‘sterrenplus’? Van den Bosch: ‘Wij verkopen vakantieplezier, maar wel op niveau. Het totaalgevoel is heel belangrijk. Daar hoort het panoramisch uitzicht bij, het meubilair, maar vooral hart. Professioneel iemand verwelkomen is niet voldoende: er hoort hart in te zitten.’ - Maar hotel Veerse Meer wordt geacht meer te brengen dan goed gastheerschap, namelijk saamhorigheid. Is het niet moeilijk om daar invulling aan te geven? Van den Bosch: ‘Dat valt reuze mee. Er is natuurlijk een gemeenschappelijke deler: het christelijk geloof geeft een gevoel van verbondenheid, ongeacht de kerkelijke gezindheid. Het is niet zo dat mensen hier de hele dag over hun geestelijke achtergrond praten - daar gaat het niet om -, maar het is wel een gevoel van omgaan met elkaar. Hartelijkheid, gezelligheid, sfeer...’
Identiteitsorganisatie
Een kerk vol jonge mensen die uit volle borst staan te zingen. Vanaf de kansel heeft Van den Bosch ze onlangs nog toegesproken. De doelgroep is springlevend. ‘Ik denk dat de geloofsbeleving blij moet en blij kan,’ zegt hij. ‘Ik zoek naar integratie: niet de dominee op de preekstoel en de gemeente eronder. Kinderen komen naar voren om te zingen; jongeren komen naar voren met een gitaar of een ander muziekinstrument...’
Tijdens de hoogtijdagen van de verzuiling hadden de protestanten geen eigen hotel; nu - tijdens de zogenaamde ontkerkelijking - dus wel. De geschiedenis laat zich niet makkelijk ordenen. Is het in deze tijd lastig om goed personeel voor zo’n hotel te vinden? Dat wil zeggen: goed en godsvruchtig personeel - want dat laatste is een eis. Van den Bosch: ‘Ze hoeven niet allemaal te zingen wat ik zing of te zeggen wat ik zeg, maar alle mensen die in hotel Veerse Meer werken, moeten die christelijke achtergrond hebben, want anders begrijpen ze niet waar het om gaat. De gezindheid maakt verder niet uit. Hervormd, baptist... Ook katholieken; daar zijn we zeker niet kinderachtig in. Professionaliteit is uiteraard onontbeerlijk; met alleen een goed verhaal kom je er niet. We zijn een identiteitsorganisatie, maar we zijn er voor de mensen.’
Beter-uit Reizen: 860 reisleiders; 40.000 mensen die met deze organisatie op reis gaan; in de Top 40 van reisorganisaties staat Beter-uit op de 25e plaats. Voor wat betreft christelijke reisorganisaties is Beter-uit marktleider in Europa. ‘Soortgelijke organisaties - die doorgaans vooral pelgrimsreizen verzorgen - zijn vaak aan een club, aan een kerk verbonden,’ aldus Van den Bosch. ‘Daar waak ik voor. Op den duur doet het “iets” waaraan je verbonden bent, immers toch zijn invloed gelden. Het Kerkelijk Centrum van de hervormde kerk in Driebergen is gesloten - en die organisatie had ook een prachtig hotel. Het ging niet meer, doordat te veel bestuurders zich ermee bemoeiden. Wij daarentegen, zijn flexibel. We zeggen bovendien niet tegen onze jongeren: “Ga zitten jodelen in de bergen.” Die van ons gaan net zo makkelijk naar de stranden van Spanje. Wij zijn eigentijds.’
Overigens zul je in de vakantiegids van Beter-uit Reizen geen grote hotels vinden in van disco’s vergeven straten. Van den Bosch: ‘Wij kiezen, als het kan, voor hotels die door families worden gerund. Bij voorkeur kleinere hotels, waar onze mensen niet “verloren” gaan in het getal. Het verband in onze groep moet gekoesterd worden, dus niet de één op de derde etage en de ander op de vijfde. Er moet ook een plekje en gelegenheid zijn voor de dagsluiting of voor een meditatief moment. Van de hôtelier verwachten wij betrokkenheid. Daar staat tegenover dat wij zeer loyaal zijn. Zelfs tijdens de Golfoorlog en de SARS-crisis bleven wij met groepen van praktisch dezelfde grootte komen als voorheen.’
Daar gaat het niet om
Hoe kijkt deze nieuwbakken hôtelier, tevens eigenaar van een reisorganisatie, aan tegen de hotellerie anno 2003? ‘Ik denk dat erg veel hôteliers zich blindstaren op bezettingsgraden. Altijd alleen maar het financiële aspect. Er is en blijft toekomst voor plekjes waar mensen zich thuis voelen. Ik mis vaak het hart in hotels. In de hele horeca trouwens. Al te grootschalig en al te veel invalskrachten is in mijn optiek fnuikend.’
Hoe kun je de hotelgasten zo veel mogelijk laten uitgeven? - Die vraag is kenmerkend geworden voor de hedendaagse hotellerie. En het antwoord op de vraag ‘Hoe krijg je meer gasten?’ luidt al jaren simplistisch: ‘Upgraden, meer luxe, meer comfort...’ Van den Bosch neemt er afstand van. ‘Je moet goede bedden hebben, maar een badkamer, waar een gast eenmaal of tweemaal per dag komt, hoeft echt niet voorzien te zijn van marmer en vergulde kranen. Daar gaat het niet om. Ik heb nog nooit een klacht gehad over “gedateerde” badkamers, qua “design”. Als de handdoeken maar schoon zijn. De kamers moeten er smaakvol uitzien, maar dat hoeft toch niet met het duurste van het duurste? Uiteindelijk moet je dat soort investeringen verhalen op je gasten, en die zitten daar niet op te wachten. Luxe hebben ze thuis ook.’
Hotel Veerse Meer heeft een panoramisch uitzicht over het... Veerse Meer. Ook vanuit het restaurant. Faciliteiten in de zin van vergaderzalen, een sauna of fitnessruimte zijn er (nog) niet. De kracht van het hotel ligt in de sfeer van de gemeenschappelijke ruimte en de lounge. Verrassend genoeg is het restaurant voorbehouden aan de hotelgasten - geen ‘buitenstaanders’ dus. ‘Ik wil dat alle zorg besteed wordt aan de mensen die voor ons hotel gekozen hebben,’ verklaart Van den Bosch. ‘Het buitenterras, met steiger, staat wel open voor het publiek.’
Een glas water is gewoon gratis in dit hotel, en er staat geen champagne op de wijnkaart, want de hôtelier wil de verschillen tussen zijn gasten niet in het oog laten springen: ‘Velen kunnen zich geen champagne veroorloven. Ik zie dit hotel niet als wingewest; ik zie het als ideaal - echt!’
Daarbij moet aangetekend worden dat tien procent van de winst naar goede doelen gaat. Er is kennelijk nog ruimte voor idealisme binnen de horeca. Ook ruimte in Nederland voor nog meer van deze hotels? Van den Bosch: ‘Wij willen graag verder. Meer hotels dus. Afgelopen juni hebben we dit hotel gekocht. Toen hebben we pas de publiciteit gezocht. Inmiddels is hotel Veerse Meer tot eind oktober volgeboekt. Dat schijnt heel goed te zijn, als je net begint.’
HM302003
