Het belang van toegankelijkheid van gebouwen zal nauwelijks discussie opleveren. Maar hoe realiseert u dit? Voor personen met een lichamelijke beperking of ouderen is toegankelijkheid dé basisvoorwaarde om het vakantiebudget bij u te besteden. En aangezien zo'n 12 procent van de Nederlandse bevolking een beperking heeft, is het verstandig met deze groep rekening te houden.
Het woord toegankelijk staat voor betreed- en bereikbaar. Mensen met een beperking bevinden zich met regelmaat ergens waar de toegankelijkheid te wensen overlaat. De Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) wil dat mensen met een beperking dezelfde rechten en kansen krijgen als mensen zonder. Op 1 december 2003 werd daarom de 'wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte' van kracht. Op grond van deze wet is het niet meer toegestaan om onderscheid te maken tussen mensen met of zonder beperking, maar de beschikbaarheid van goederen en diensten (zo ook horeca) maakt nog geen deel uit van deze wet. In april 2009 is het Europees Parlement wel akkoord gegaan met een aanvullende richtlijn op het terrein van gelijke behandeling. Deze richtlijn zal waarschijnlijk in 2011 van kracht worden. Dan worden er ook wettelijke eisen gesteld aan gebouwen en voorzieningen. Die uitbreiding stuit op weerstand in de samenleving, omdat veel mensen - vooral ondernemers - denken dat toegankelijkheidsmaatregelen veel geld gaan kosten.
Symbool
Het Internationaal Toegankelijkheidssymbool (ITS) geeft aan dat een gebouw bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar is voor iedereen, met name voor mensen met een functiebeperking. Het symbool is in 1971 in Nederland ingevoerd en bestaat uit een blauw vierkant met daarin een gestileerde witte afbeelding van een persoon in een rolstoel. Een gebouw krijgt het keurmerk toegekend na een onafhankelijke test van het Projectbureau Toegankelijkheid van de CG-Raad. Het ITS is niet verplicht voor openbare gebouwen. Zelfs niet voor scholen. Als de wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte wordt uitgebreid met goederen en diensten, pas dan zal er een wettelijke grond komen voor de toegankelijkheid van gebouwen en openbare ruimte.
Menu in braille
Op 3 december jongstleden is de website www.allestoegankelijk.nl online gegaan. Koninklijke Horeca Nederland is (naast vele anderen waaronder de CG-Raad, het ministerie van Economische Zaken, Volksgezondheid, Welzijn en Sport en MVO Nederland) een partner in dit project. AllesToegankelijk is een informatiepunt waar ondernemers en mensen met beperkingen samen met kennisorganisaties en overheden de toegankelijkheid van goederen en diensten bespreken. In deze informatiebank vindt u veel praktijkvoorbeelden waarbij ondernemers en klanten samen de belemmeringen wegnemen. En uit deze voorbeelden blijkt: aanpassingen hoeven lang niet altijd kostbaar, ingrijpend of ingewikkeld te zijn. Naast het project AllesToegankelijk is de campagne gestart ‘12% van je omzet laat je
niet lopen!’. De twaalf slaat op het aantal mensen in Nederland dat een matige of ernstig lichamelijke beperking heeft; 2 miljoen in totaal. Horecaondernemers zijn nog niet voldoende op deze mensen ingesteld. Ongemerkt laten ondernemers volgens de campagne dus 12 procent van hun omzet lopen. En dat terwijl gasten met een beperking over het algemeen eerder boeken, langer blijven, vaker in het voor- en naseizoen boeken en bij bewezen kwaliteit en service vaker terugkomen. Achteraf het hotel volledig aanpassen kan kostbaar uitpakken. Het is dus verstandig om bij nieuwbouw, renovatie of herinrichting van het gebouw, of bij het maken van bijvoorbeeld wegwijzers, een brochure of website, meteen een integraal toegankelijk ontwerp te maken.
Voor aanpassingsprojecten kunt u financiële steun vragen via aanvraag.nl. Per geval wordt bekeken of uw project op bijval kan rekenen van fondsen als het Johanna Kinderfonds, Revalidatiefonds, Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind, VSBfonds en Skanfonds. Uiteraard worden alleen de projecten die als doel hebben het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen met een functiebeperking in behandeling genomen.
Een situatie: een blinde man overnacht in een hotel en eet ’s avonds graag een hapje in het restaurant. Hoe weet hij wat op het menu staat? Leest de bediening hardop mee? Van der Valk Hotel Assen, Mercure Hotel Tilburg Centrum, Hotel Congrescentrum Heerlickheijd van Ermelo en Amrâth Grand Hotel de l’Empereur lieten de menukaart in braille omzetten. In Nederland kunt u via een aantal instanties en websites uw informatie van brochures, website, nieuwsbrieven, menukaarten in aangepaste leesvorm laten omzetten. Geschreven tekst wordt, naast braille, omgezet in gesproken teksten, grootletter- of digitale teksten. Niet alleen voor blinden of slechtzienden een uitkomst, maar ook voor mensen met dyslexie, cognitieve en motorische beperkingen, alfabetisme of laaggeletterdheid.
Uitdaging
Een aangepaste menukaart is een extra service die met de verbreding van de wet in 2011 straks misschien een verplichting wordt. Het gebouw van een hotel is voor mensen met een beperking ook vaak een ware uitdaging. Te beginnen bij de aankomst. Is er een parkeerplaats voor personen met een handicap? Deze moet minstens 3,50 meter breed en 5 meter lang zijn (6 meter als de auto’s achter elkaar geparkeerd worden). Het toegangspad naar het hotel voldoet als het tenminste 1,50 meter breed is; de ingang dient 90 cm breed te zijn. Niveauverschillen als drempels worden opgevangen door een hellingbaan of een trap met leuningen van minstens 1,20 meter breed. Bij de receptie zijn er ook een aantal aandachtspunten. Te beginnen bij de balie. Geen torenhoge muur waar iemand net bovenuit steekt, maar een balie die bestaat uit twee hoogtes. Hierdoor kunnen gasten zowel staand (1,10 meter) als zittend (70 cm) geholpen worden. Zorg er ook voor dat in de hal genoeg zitplaatsen zijn voor mensen die even willen uitrusten.
Het is aan te raden om één of meerdere hotelkamers uit te rusten voor rolstoelgebruikers. De doorgang naar de kamers is dan minimaal 1,50 meter breed en de kamerdeur is net als de ingang tenminste 90 cm breed. In de kamer moet voldoende ruimte zijn om een draaicirkel van 1,50 meter te maken. Verplaatsbaar meubilair vergroot het gemak. Aan beide kanten van het bed is minimaal 90 cm ruimte. Wat met regelmaat over het hoofd wordt gezien, is de bevestigingsplaats van de bedieningselementen, bijvoorbeeld de lichtschakelaar. Het licht moet vanuit het bed bediend kunnen worden. Ook de bedieningselementen van de verwarming, airco en de sluitsystemen van het raam zitten niet hoger dan 1,20.
Veel horecagelegenheden zijn nog niet ingericht op mensen met een beperking. Vaak heeft dat meer te maken met onwetendheid dan onwil. Want met een beetje extra aandacht en relatief eenvoudige middelen is uw onderneming weer een bron van vermaak voor de grote groep mensen met een beperking. En reken maar dat u daar een trouwe gastenkring en een hoop waardering mee oogst.
HM302009
