De hotellerie zit op slot. Boekingen worden massaal geannuleerd, nieuwe boekingen blijven uit en veel hotels zijn genoodzaakt de deuren te sluiten. In een digitaal rondetafelgesprek bespreken vier hoteliers wat de coronacrisis voor gevolgen heeft op hun onderneming. Hoe kijken zij aan tegen de rol van de overheid en die van de OTA’s? Hoe zorgen ze ervoor dat het geld binnen de onderneming blijft en hoe verbind je als hotelier in deze tijden je medewerkers aan het bedrijf?
Tafelbaas Sander Allegro (QL Hotels) bespreekt de stand van zaken binnen de hotellerie met Marijke Schreiner (Stayokay) Marco Lemmers (Conscious Hotels), Bastiaan Klomp (Thermae 2000) en Erwin Rozendal (Villa Beukenhof). Zij delen hun ervaring en visie.
Volledig gesloten of nog slechts voor een klein deel geopend. Alle hoteliers in de digitale vergaderkamer hebben moeilijke beslissingen moeten nemen. Conscious Hotels heeft nog een vestiging open, Conscious Hotel Westerpark. Maar de verwachting is dat die ook snel zal sluiten. Ook Villa Beukenhof is nog voor een klein deel operationeel. Thermae 2000 en alle vestigingen van Stayokay zijn gesloten. “We zijn nu ruim twee weken dicht, de vestiging in Amsterdam hebben we als laatste moeten sluiten”, vertelt Marijke Schreiner. “We hebben de crisis zien groeien. Partijen uit China annuleerden hun boekingen, vervolgens werden de boekingen uit Italië geannuleerd en toen Frankrijk in lockdown ging, was het gebeurd. Het is nu zaak om het personeel, in hoeverre dat kan met de beperkingen, aan het werk te houden en de liquiditeit te waarborgen.”
De verbinding
Want daar ligt voor de hoteliers de grote uitdaging: de mensen en het geld. Hoe verbind je de mensen aan de onderneming en hoe houd je het geld binnen de onderneming? Rijksoverheid heeft de NOW-regeling in het leven geroepen. Op de vraag van Sander Allegro aan Erwin Rozendal of dat voldoende is, is het eenvoudige antwoord: “Nee. Ongeveer twintig procent van de personeelskosten worden niet vergoed. Dat is bij ons ongeveer tienduizend euro per maand. Daar bovenop gaat ongeveer 25 tot 35 procent van je omzet naar je vaste lasten. Daar krijg je niets van terug. De vraag is hoe lang je dit als ondernemer volhoudt. Een van de grootste reden waarom wij nog open zijn is de onderhoud van het pand. Dat heeft warmte, water en licht nodig. Daarnaast geeft de NOW-regeling ook veel onduidelijkheid, wat begrijpelijk is met alle aanvragen. Maar we moeten als hotelier nu handelen met voorwaarden die nog niet volledig duidelijk zijn. De NOW-regeling laat het niet toe mensen te ontslaan. Binnenkort lopen er bij mij twee contracten af. Wat betekent ‘ontslaan’ in deze situatie? Een contract niet verlengen? De proeftijd niet verlengen? Ik moet nu handelen. Mijn chef-kok zit in zijn proeftijd. Daar ben ik heel tevreden over, maar ik weet nu niet wat ik moet en kan doen.”
Groot onderhoud
Bastiaan Klomp, sinds anderhalf jaar directeur van Thermae 2000 in Valkenburg, heeft alle hotelkamers, F&B-outlets en wellnessfaciliteiten gesloten. “We besteden deze tijd om groot onderhoud te doen. We maken van de nood een deugd. Er zijn altijd klussen, zoals het coaten en onderhouden van de baden, waar gasten last van hebben. Die zijn er nu niet en daardoor kunnen we beter het groot onderhoud faciliteren. Op zondag 15 maart, de dag dat wij van overheidswege moesten sluiten, ben ik halsoverkop naar het Thermae 2000 gereden. Mensen in de wellness hebben geen mobiele telefoon bij zich en moesten ingelicht worden. Dat was best een bizarre periode.”
De plek van waaruit Marco Lemmers het gesprek volgt is tekenend voor de situatie. Alleen op het hoofdkantoor van Conscious Hotels, kijkend over het Amsterdams IJ, herbeleeft hij de afgelopen twee weken als Allegro vraagt welke uitdagingen er allemaal op zijn pad gekomen zijn. “De afgelopen twee weken zijn we binnen ons opgezet crisis-MT-team drie keer per week digitaal met elkaar in vergadering en spelen we in op de actualiteiten. De eerste week kregen we een ‘wash’ aan boekingen. Kunnen we al een locatie sluiten? Ja. Een tweede ook… Per dag de situatie bekijken en daar naar handelen.” Lemmers vierde vorig jaar het tienjarig bestaan van zijn Conscious Hotels en bestaat inmiddels uit vier hotels en ongeveer 120 medewerkers.
"We gaan iedereen weer nodig hebben"
Verbinding maken met die medewerkers is volgens hem juist in deze tijden van cruciaal belang. “Hoewel wij ‘slechts’ een team hebben van ongeveer 120 man, is het ontzettend belangrijk om iedereen betrokken te houden. We hebben iedereen weer nodig als alles weer open gaat. Iedereen is uit het ritme, uit de comfortzone en thuis. Afgelopen vrijdag hebben we een digitale pubquiz gedaan tijdens de, eveneens digitale, vrijdagmiddagborrel, om iedereen betrokken te houden. We gaan iedereen weer nodig hebben. Ik zet bij de leidinggevende aan om, naast de verbinding via een pubquiz, ook verdieping te zoeken bij de mensen. Gewoon even vragen hoe het gaat. Het is een van mijn grootste zorgen op dit moment: hoe gaat het met de mensen die hebben geholpen, en nog altijd helpen, het kindje dat Sam (Cohen, mede-oprichter Conscious Hotels, red.) en ik zo koesteren, overeind houden.”
Sneltreinvaart en OTA’s
“Ik zie de economie de laatste jaren als een sneltrein die over het spoor dendert”, vervolgt Lemmers. Het voorste compartiment is de hospitality-sector. Dat compartiment heeft nu een frontale botsing gemaakt en is helemaal in elkaar gedeukt. De andere compartimenten vormen de andere sectoren in de economie. Als we de druk niet over kunnen brengen naar de ander compartimenten, dan wordt het voor ons enorm pijnlijk.” De forse klappen die de hospitality sector nu opvangt moet gedragen worden door de hele economie. Vastgoedeigenaren, leveranciers en hoteliers moeten in gesprek blijven om zwaardere klappen te voorkomen. “Het kan niet zo zijn dat als de overheid zegt: restaurants moeten dicht en er wordt bijna niet meer gereisd, alles op het bordje van de horeca komt te liggen. De hele maatschappij zal een deel van de rekening moeten betalen.”
Naast de zorgen om de mensen en liquiditeiten, zijn er uiteraard de zorgen over de boekingen. Die zijn er simpelweg (bijna) niet meer. OTA’s hebben volgens Bastiaan Klomp een kans laten liggen om toenadering en de verbinding te zoeken met de hotellerie. “Deze crisis is hét moment voor OTA’s om te zeggen: we zijn geen tegenstanders, maar partners. Wij proberen met Thermae 2000 nu vouchers uit te geven, zodat gasten dat later kunnen verzilveren en wij een vorm van cashflow hebben. Mijns inziens hadden de OTA’s hun klant, onze gast, de keuze moeten geven: wil je je geld terug? Of wil je je geld bij de hotelier houden en op een later tijdstip je overnachting boeken? Dat is niet gebeurd en dat vind ik een gemiste kans. Gasten die via onze eigen kanalen bij ons hebben geboekt, hebben we een voucher aangeboden. Negentig procent heeft die geaccepteerd. Verder zijn wij als Thermae 2000 in gesprek met leveranciers en vragen wij hen om mee te denken in oplossingen om betalingen later te kunnen voldoen en contracten op te schorten. Voor ons is het positief om te zien hoe zij daar mee omgaan.”
Huurkorting
Liquiditeiten, huurkorting en de NOW-regeling. Ook Marijke Schreiner is constant aan het finetunen waar de meeste aandacht naartoe gaat. “Het houden van liquiditeiten is natuurlijk ontzettend belangrijk. Hoe gaan we de komende maanden de salarissen betalen? dertig tot veertig procent van onze omzet gaat naar personeel. Wij werken veel met flexibele krachten en kunnen iets flexibeler zijn met het oproepen van mensen. De vraag is hoe de NOW-regeling wordt uitgevoerd. Krijgen de oproepkrachten de vaste uren uitbetaald? Mogen we hen meenemen in de regeling? Ik hoop het van harte.”
“Een deel van de panden waar wij in zitten valt onder een stichting waar Stayokay een nauwe samenwerking mee heeft. We horen een beetje bij elkaar. Zij zijn gelukkig bereid om op 15 locaties ons tegemoet te komen door middel van een een betalingsregeling. Daarnaast hebben we een kredietfaciliteit bij de bank die we ook gaan gebruiken. Dat was een aantal weken geleden absoluut niet nodig. De omzet is op dit moment nul. We zijn volledig gesloten en abonnementen op brandinstallaties en ICT kun je simpelweg niet stopzetten. Het is te hopen dat er snel duidelijkheid komt rondom de NOW-regeling. We hebben bij Stayokay een goede liquiditeit, in dat opzicht heb ik vertrouwen. Stel de hotellerie blijft de maanden april en mei nog dicht, dan verwacht ik dat er nog een vrij lange nasleep is. Wat je het eerste halfjaar mist, maak je het tweede halfjaar niet goed.”
Faillissementen
“Het is inderdaad de vraag hoe dat zich gaat ontwikkelen”, haakt Erwin Rozendal in. “Veel hoteliers en horecaondernemers zijn in paniek. Faillissementen zijn onomkeerbaar. Voor mijn bedrijf komt slechts dertien procent van mijn omzet uit mijn kamers. De rest is F&B. Cross-selling is bijzonder hoog: 90 procent. Dus daar zit een grote wisselwerking. Mijn situatie nu biedt gelukkig ook ergens weer kansen. Ik ben in gesprek met mijn privé-financierder over overname van mijn pand. Een goed bod is voor beide partijen op dit moment goed. Verder ben ik bezig met het omzetten van bedrijfswoning naar ‘gewone’ woning. Daardoor hoop ik in de komende weken 100.000 euro in mijn ‘Villa Noodfonds’ te kunnen stoppen. Een ‘shake out’ in de horeca gaat er komen en is misschien ergens ook weer goed. Er is de afgelopen tien jaar 60 miljoen omzet toegelaten op de strandpaviljoens in Noordwijk en ook Katwijk. Leiden heeft 35 retail winkels een horecabestemming gegeven. Horeca en vet op de botten is niet altijd een goede combinatie gebleken. Er gaan bedrijven omvallen.”
Positieve noot
De sneltrein is frontaal gebotst, schetste Marco Lemmers al. De vraag is hoe de ander compartimenten deze klap op gaan vangen. In een periode van onzekerheid is het lastig om positief naar de nabij toekomst te kijken. De continuïteit van veel bedrijven staat op het spel en medewerkers zitten genoodzaakt thuis. De wereld staat even op pauze. Toch zien deze hoteliers, door de crisis heen, ook positieve ontwikkelingen.
“Het is echt fantastisch om te zien hoeveel collega’s opstaan om de kwast of de schuurmachine in de hand te nemen. We hebben hier 64.000 vierkante meters, dus de 1,5 meter afstand kunnen we zeker waarborgen. Er wordt echt keihard gewerkt en het is mooi en ontroerend om te zien hoe medewerkers dit bedrijf als een stukje van zichzelf beschouwen”, sluit Bastiaan Klomp af.
Marijke Schreiner ziet enorm veel initiatieven ontstaan binnen de hotellerie om de maatschappij te ondersteunen en te helpen. “Ook wij zien een hoge betrokkenheid van onze medewerkers en omdat alle hostels dicht zijn, is het moeilijk om alle medewerkers binnen de hostels in te zetten. We geven mensen ook de ruimte om, als er vrijwilligerswerk bij hun in de buurt te doen is, dat op te pakken. Ik hoop dat dat ook gaat gebeuren. Ik zou dat heel mooi vinden. Ik heb meer dan ooit nu andere hoteliers aan de telefoon of in een conference call en het is mooi om te zien dat we elkaar nu niet als concurrenten zien, maar dat we als sector proberen om straks sterker uit de strijd te komen. We maken met elkaar een vuist.”
“Je ziet dat medewerkers een intrinsieke band hebben met het bedrijf en zeker geen huurlingen zijn. Iedereen voelt zich verbonden. Dat laat zo een crisis zien. We knokken er met z’n allen voor en dat is een enorm cadeau. In deze crisis zijn er weinig winnaars. De enig is de natuur. De lucht is schoner, dieren duiken op in de stedelijk gebieden… Ik maak er wel eens een grapje over, maar het zou mooi zijn als de klimaatverandering zoals we die de afgelopen jaren hebben zien ontwikkelen, even gestopt wordt. Iedere crisis brengt altijd doorbraken met zich mee. We kunnen ze nu nog moeilijk duiden en zien, maar het staat vast dat er ook positieve ontwikkelingen komen”, kijkt Marco Lemmers vast vooruit.
'Shake out'
“Humor houdt ons op de been”, vertelt Erwin Rozendal. “Het liquiditeitsprobleem is voor veel ondernemers echt het grote probleem. Uitstel wordt geen afstel en er zal een ‘shake out’ komen. Het is zorgen dat je daar zelf niet bij zit. Maar voor de horeca in het algemeen is dat misschien wel een goede zaak. De balans komt terug. Het is zaak om met je leveranciers het gesprek aan te gaan, maar ook zij zitten met problemen. We blijven positief, maar gaan nog een hoop ellende krijgen. Dat is de realiteit.
Lees ook deel 2 van deze reeks Hotellerie op slot
---------------------------------------------------------------------------------------------
*U las een samenvatting van een interview dat afgelopen maandag 30 maart 2020 plaatsvond. Het interview is via onderstaande Youtube-video in zijn geheel te bekijken. Aanstaande dinsdag 13 april verzamelen deze hoteliers zich weer achter hun computer aan de digitale rondetafel. Onderwerp van gesprek is dan: 'De crisis voorbij; hoe ziet de hotellerie eruit na de coronacrisis?'
HM30202
