De hotellerie schenkt massaal aandacht aan duurzaamheid. CO2-vermindering, energiebesparing en reductie van waste. Het belang en de urgentie van de SDG’s en klimaatdoelstellingen zijn ondertussen bij iedereen bekend. Maar het gaat verder. De roep om ook sociale duurzaamheidsdoelstellingen te formuleren wordt steeds luider. Niet in de laatste plaats omdat er in andere sectoren veel misstanden aan het licht zijn gekomen. Bovendien vraagt de maatschappij om transparantie en integriteit in het bestuur van organisaties. Dit alles heeft geleid tot nieuwe doelstellingen rond duurzaamheid en rapportages hierover: de CSRD.
Hoe urgent is CSRD?
De komende tijd zul je steeds vaker over ESG en CSRD horen. Dit omdat nieuwe wetgeving en de verplichtingen die dit met zich meebrengt in 2024 in werking treden. Dit geldt in eerste instantie alleen voor grote bedrijven maar vanwege de zogenaamde ketenverplichting zullen vele andere, kleinere bedrijven hier ook versneld mee te maken krijgen. Voordat we dieper ingaan op de terminologie lichten we deze ketenverplichting toe.
Ketenverplichting maakt dat bijvoorbeeld corporate klanten willen weten of een hotel iets aan duurzaamheid doet en wat dan precies en hoeveel. Het koken van levende kreeften of het serveren van foie gras kan niet langer op een ieders goedkeuring rekenen. Het lijkt een eenvoudig voorbeeld maar een corporate bedrijf wil hier niet langer mee geassocieerd worden. Het moet dus of van de kaart of je hebt de kans een corporate klant kwijt te raken.
CSRD staat voor Corporate Social Reporting Directives (CSRD). Naast de al gebruikelijke financiële verslaglegging komt er nu ook een wettelijk verplichte rapportage op niet-financieel gebied ofwel duurzaamheid. De term ESG verwijst naar de drie onderliggende pijlers van duurzaamheid: milieu (E), maatschappelijk (S) en bestuurlijk (G).
Ter verduidelijking wat voorbeelden die in de branche spelen. Qua milieu is iedereen wel op de een of andere manier al bezig. Denk aan het terugdringen van food waste. Of het minder vaak wassen van bedlinnen en handdoeken als gasten langer dan een nacht blijven, een kamer niet schoonmaken, het is al bijna normaal. Op sociaal gebied komt al gauw de term inclusie naar boven. Banen voor mensen uit minderheidsgroeperingen, tegengaan van discriminatie. Of pestgedrag niet (langer) tolereren. Tot slot, transparantie in het bestuur. Dat betekent: vertel wat je doet en hoe je het doet. En doe dit op een eerlijke manier met respect voor mens en omgeving. Eigenlijk niet meer of minder. Simpel. Waar komt dit alles vandaan of hoe is het ontstaan, een beknopte terugblik.
Historie
In 2016 vond de Klimaatconferentie in Parijs plaats waar het bekende klimaatverdrag tot stand kwam. De ondertekenaars spraken af om de opwarming van de aarde te beteugelen tot ruim onder twee graden Celsius. Om klimaatneutraal te zijn in 2050 heeft de Europese Unie een pakket aan beleidsinitiatieven en maatregelen, de zogeheten Green Deal, opgesteld. Dit pakket moet ondersteunen bij de groene transitie om in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn. Deze transitie gaat langzaam. Ruim zes jaar verder klinkt de roep om echt duurzaam te werken echter steeds luider, niet op de laatste plaats door het aanstormende talent dat de arbeidsmarkt gaat betreden. De duurzaamheidsrapportages verschaffen inzicht in waar bedrijven staan en welke voortgang er is gemaakt met duurzaamheidsdoelstellingen.
Wat betekent dit nu precies?
Er zijn twee belangrijke termen die telkens naar voren komen wanneer het gaat over CSRD en ESG: dubbele materialiteit en stakeholders. Om te beginnen de dubbele materialiteit; dit betreft de impact van de omgeving op het bedrijf én de impact van het bedrijf op de omgeving. Welke ontwikkelingen van buiten de onderneming beïnvloeden het bedrijf? Toegespitst op de hotellerie, valt te denken aan bijvoorbeeld een tekort aan water of aan verplichte afvalscheiding, beide maatregelen in het leven geroepen vanwege klimaatverandering. Deze impact wordt financiële materialiteit genoemd. Daarnaast oefent het bedrijf ook invloed uit op de omgeving. Ook hier een voorbeeld. Opstoppingen voor het hotel of in de straten bij het hotel wanneer er een groot event plaatsvindt. Of het af en aanrijden van veel leveranciers, taxi’s en afvaldiensten. Maar ook gasten die ’s avonds laat luidruchtig terugkomen. Dit heet de impact materialiteit.
De tweede term, stakeholders, hangt logischerwijs met het voorgaande samen. Stakeholders zijn alle partijen die een belang hebben bij de prestaties van een bedrijf, financieel of niet-financieel. Voorbeelden van stakeholders zijn medewerkers, klanten, gasten, leveranciers en overheid, maar ook de buurt en de brancheorganisatie. Het gaat om een veel breder palet aan stakeholders dan een bedrijf normaal gesproken op zijn netvlies heeft staan. De duurzaamheidrapportage dient om transparant te zijn over de rol van duurzaamheid binnen het bedrijf naar alle stakeholders.
Voor wie gaat de CSRD gelden?
De CSRD gaat vanaf 2024 in eerste instantie voor beursgenoteerde bedrijven met meer dan 250 medewerkers, 40 miljoen omzet en 20 miljoen aan balanstotaal gelden. Als een bedrijf aan twee van deze drie voorwaarden voldoet, is het verplicht een duurzaamheidsverslag bij de jaarcijfers te presenteren. Echter, en daar zit de adder onder het gras, deze bedrijven moeten zich er ook van vergewissen of hun toeleveranciers duurzaam bezig zijn. Hier komt de ketenverplichting om de hoek kijken. Een multinational die aan deze verplichting moet voldoen zal daarom contractafspraken met hotels die niets aan duurzaamheid doen, op de termijn uit hun preferred partnerlijst schrappen. Bovendien, een multinational die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, zal ook medewerkers aantrekken die dat belangrijk vinden. Contracten met niet-duurzame bedrijven zullen zij niet waarderen (of zelfs accepteren).
Na 2024, in de jaren daaropvolgend moeten stapsgewijs ook kleinere bedrijven gaan voldoen aan de duurzaamheidsrapportage. In 2025 geldt dit voor beursgenoteerde MKB-bedrijven en in 2026 voor bedrijven met tussen de 50 en 250 medewerkers, een omzet vanaf 8 miljoen en een balanstotaal vanaf 4 miljoen.
Gerust de schouders ophalen? Denk het niet!
Jouw hotel valt buiten de verplichting, no worries dus, denk je dan. Toch zijn er meerdere redenen waarom de rapportage ook op jouw hotelorganisatie van invloed gaat zijn. We noemen er een paar:
- Om financiering van de bank los te krijgen, zal de bank officieel willen weten hoe duurzaam het hotel bezig is.
- Gebruik je veel chemische schoonmaakmiddelen?
- Krijgen mannen en vrouwen in dezelfde functie en met dezelfde ervaring hetzelfde betaald?
Het inzichtelijk kunnen maken van de status qua duurzaamheid, ambities en voortgang zijn noodzakelijk om leningen bij de bank te kunnen afsluiten. Om dezelfde redenen zullen investeerders en overnamepartners inzicht willen hebben in het duurzaamheidsbeleid. Daarnaast hecht het nieuwe potentieel collega’s (Generatie Z, geboren tussen 1995-2010) veel meer waarde aan duurzaamheid dan eerdere generaties. Logisch want de kans dat zij in 2050 een uitgeputte aarde meemaken als er niets gebeurt is groot. Tot slot, de maatschappij verandert. Soms langzaam, soms verbluffend snel. Reputatiewijs is geen aandacht voor duurzaamheid killing. Misschien niet meteen vandaag. Maar zeker binnen nu en vijf jaar.
Wat komt er concreet op je af?
De verslaglegging is opgebouwd uit de zogeheten European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Dit zijn twee algemene standaarden en tien thema specifieke standaarden (5 voor milieu, 4 voor sociaal, 1 voor governance).
De twee algemene standaarden (zgn. cross-cutting) zijn overkoepelend. Deze twee ‘cross cutting’ standaarden vormen de basis van het duurzaamheidsverslag en bevatten de ‘spelregels’ en openbaarmakingsvereisten voor het duurzaamheidsverslag van elke onderneming. Bij deze twee punten van de rapportage gaat o.m. over het bedrijfsmodel en de -strategie. De plannen van een hotel om duurzaam te werken, bij te dragen aan een duurzame economie en het opwarmen van de aarde tot 1,5°C (2030) te beperken, rekening houdend met alle stakeholderbelangen. Zo moet je onder meer
- Rapporteren over de duurzaamheidsdoelstellingen en de voortgang;
- Duurzaamheidsrisico's en het beheer daarvan;
- Tijdhorizon: wat ga je op korte, middellange en lange termijn doen
De thematische E-, S- en G- ESRS’en bevatten verwijzingen naar de cross-cutting standaarden. Onder elk van deze standaarden liggen tal van documenten en meetinstrumenten. De specifieke standaarden zijn onder te verdelen in Milieustandaarden over 1) klimaat; 2) vervuiling/uitstoot; 3) water; 4) biodiversiteit en 5) circulariteit. Sociaal/maatschappelijke standaarden: 6) medewerkers; 7) medewerkers in de keten; 8) samenleving; 9) consumenten en eindgebruikers.
Bestuurlijke standaard (governance) over business conduct ofwel de bedrijfsvoering, risicomanagement en de interne controles/audits. De meeste hoteliers en ondernemers zien door de bomen het bos niet meer en voelen de verplichtingen als donkere wolken boven de hemel.
We noemen nog een paar voorbeelden met name op het vlak van de ‘S’ en ‘G’. De recent aangenomen klokkenluidersregeling is in het leven geroepen om medewerkers te beschermen wanneer zij melding maken van een (vermoeden van) een misstand in het bedrijf. Elk bedrijf met meer dan 50 medewerkers, vaste maar ook invalkrachten, stagiaires etc. moet intern deze regeling bekendmaken. Bij misstanden kan een medewerker meteen extern een klacht indienen of zelfs naar de pers stappen en geniet grote bescherming wanneer hij/zij dit doet. Daarnaast moeten bedrijven aantonen dat ze vertrouwenspersonen hebben aangesteld waar medewerkers bij terecht kunnen. Het jaarverslag moet naast de jaarcijfers over het duurzaamheidsbeleid rapporteren. Zo niet dan zal de accountantsverklaring niet worden afgegeven. Accountants gaan streng worden, want zij moeten sowieso al aan veel strengere eisen voldoen, maar ook weer vanwege die eerder genoemde ketenverplichting.
Looking at the bright side
In plaats van deze wetgeving met al zijn verplichtingen te zien als een zwaard van Damocles, is het heel goed om juist het positieve ervan in te zien. Bedrijven als ZOKU, CitizenM en The Social Hub hebben al jaren geleden geconstateerd dat deze manier van bedrijfsvoering de enige manier voorwaarts is. Vele hotelketens zijn lid geworden van de Sustainable Hospitality Alliance.
Hotels die zich actief inzetten voor een duurzame bedrijfsvoering vinden en binden makkelijker Millenials en Generatie Z. Imago en reputatie bij collega’s, klanten en leveranciers verbetert. Bestaanszekerheid en groeimogelijkheden zijn zekerder; banken verstrekken makkelijker leningen tegen betere voorwaarden en investeerders zijn eerder geneigd een bedrijf serieus te nemen. Accountants geven een goedkeurende accountsverklaring af, mits de cijfers kloppen natuurlijk.
ESG staat voor het zoeken naar evenwicht tussen financieel economische resultaten, transparantie, sociale belangen en het milieu. In tegenstelling tot wat sommigen denken, blijkt dat die balans leidt tot betere resultaten voor zowel het bedrijf als de samenleving. Er is een brede consensus dat ESG-doelstellingen uiteindelijk meerwaarde creëren voor organisaties zowel vanuit risicobeperking als waarde creatie oogpunt.
Tot slot
Het lijkt of dit alles ineens uit de lucht komt vallen. Dat is niet zo en dat geeft de korte schets van de historie ook wel aan. Banken, accountantskantoren en andere financiële instellingen zijn al volop bezig, net als grote bedrijven waaronder ook de internationale hotelketens. Omdat de verandering zoveel impact heeft en gaat hebben, omdat het ongelofelijk veel werk met zich gaat meebrengen, maar ook omdat een aantal zaken nog steeds niet helemaal uitgekristalliseerd is - zeker niet voor kleinere MKB-bedrijven - lijkt het alsof het allemaal niet zo’n vaart zal lopen. Vergis je daar niet in. Vanaf dit jaar zul je stelselmatig en regelmatig over ESG en alle rapportageverplichtingen horen. De start van de Amsterdamse Green Hotel Club is een teken aan de wand. De hoteliers, verenigt in deze Amsterdamse organisatie, zien wat op hen afkomt en zijn voorlopers in de verduurzaming van de hotelindustrie.
