Japanners zijn met geen kanon wakker te krijgen, en zij gruwen van koude tenen. Britten daarentegen, liggen al snel wakker van het lawaai van de buren. (Hebben hun drinkgewoonten daar iets mee te maken?) Duitsers vinden een 'jetlag' aanstellerij. Amerikanen liggen zelden op hun gemak. Dat zijn een paar van de resultaten uit een Amerikaans onderzoek naar internationaal slaapgedrag van zakelijke reizigers.
'We are such stuff as dreams are made of...' Shakespeare had makkelijk praten in een tijd zonder jetlags. Ook al zijn we als mens van hetzelfde materiaal waarvan dromen gemaakt zijn, dan nog krijgen we geen garanties voor een verkwikkende nachtrust. Zeker niet op reis in den vreemde. Dan is het extra moeilijk de gezonde slaap te vatten. We slapen dan in een vreemd bed in een vreemde hotelkamer; dat alleen is voor velen al genoeg om tenminste een nacht wakker te liggen. Daarbij komt nog de jetlag en het lawaai dat andere hotelgasten produceren. Toch moeten we de volgende dag fit zijn voor die zakelijke ontmoeting. Wat is de juiste gedragslijn?
Vijf slaapmutsjes
De Amerikaanse National Sleep Foundation heeft in samenwerking met de Hilton groep een onderzoek gedaan naar slaapgedrag tijdens zakenreizen. Hierbij werden duizend Amerikanen, Britten, Duitsers en Japanners ondervraagd. Uit het onderzoek bleek dat de internationale reizigers er vaak gewoonten en opvattingen op na houden waarmee ze hun eigen nachtrust ondermijnen. Maar liefst vijftig procent van de reizigers blijkt slaapproblemen te hebben. De Duitsers slapen nog redelijk goed; de Amerikanen echter, halen ternauwernood een voldoende; de Japanners en Britten zakken met vlag en wimpel. De Nederlanders zijn helaas niet onderzocht. Laten we ervan uitgaan dat we met de Duitsers het meest gemeen hebben.
Het eerste obstakel voor een probleemloze nachtrust is laat eten en drinken. De meeste mensen weten wel dat consumptie van koffie en zware maaltijden vlak voor het slapen gaan de slaap kan verstoren, maar desondanks bezondigen veel zakenlui zich daaraan. De helft van de Amerikanen en Britten geeft aan meer dan gewoonlijk te eten op zakenreis. (Zou dat te maken hebben met het peil van de kookkunst in hun eigen land?) Maar ook Japanners en Duitsers neigen ertoe op reis meer te eten. Van de Japanners 39%; van de Duitsers 28%.
Ook met alcohol gaat het fout. Er blijken hardnekkige misverstanden over het slaapmutsje te bestaan. Velen denken dat het de nachtrust, dan wel het inslapen bevordert, omdat alcohol in eerste instantie slaperig maakt, maar in feite verstoort alcohol de belangrijkste diepere fasen van de slaap, zodat men de volgende dag een goede kans loopt op slaperigheid - halverwege de vergadering bijvoorbeeld. De Japanners misdragen zich het meest: tweederde van hen slaat een paar extra glazen achterover voor het echt bedtijd is. Alleen de Britten komen bij hen in de buurt met 46%. De Duitsers gedragen zich keurig, althans driemaal zo keurig als de Japanners: slechts een vijfde van hen zegt op reis meer te drinken dan thuis. De Amerikanen zitten er ergens tussenin. Hoeveel de verschillende nationaliteiten thuis drinken, vermeldt het onderzoek helaas niet.
'Your opinion Mr Smith? Mr Smith?!'
De slechte nachtrust heeft vaak vervelende gevolgen voor de volgende dag; men loop immers het risico tijdens een zakelijke bijeenkomst in te dutten. Het drinkgedrag lijkt goed te correleren met de mate van vermoeidheid de volgende dag. De kans dat een Japanner of Engelsman begint te knikkebollen, tijdens een saai onderdeel van een bijeenkomst, is volgens het onderzoek meer dan 35%. De Amerikanen en Duitsers, die minder drinken, slagen er veel beter in - zo beweren de onderzoekers - hun ogen open te houden.
Een ander nadelig effect van een slechte nachtrust is, dat het geheugen minder goed werkt. De Britten blijken viermaal zo vaak iets te vergeten als de Duitsers. Misschien heeft dat ook iets met de Duitse volksaard te maken, maar het is tekenend dat 16% van de Engelsen overdag in slaap valt, tegenover slechts 3% van de Duitsers.
Toch beseffen maar weinig zakelijke reizigers dat het de alcohol is die hun nachtrust verstoort. Zij wijzen beschuldigend naar de lawaaimakers buiten hun hotelkamer. Bijna alle Britten vinden dat lawaai de grootste boosdoener is; 80% van de Duitsers is het daarmee eens; 69% van de Amerikanen. Japanners echter, blijken helemaal geen moeite te hebben met nachtelijke geluiden. Voor hen is de kamertemperatuur het belangrijkste probleem. Bovendien zegt een derde van de Japanners dat helemaal niets hun slaap kan verstoren; opvallend veel meer dan bij de andere nationaliteiten. Slechts 5% van de Amerikanen slaapt ongestoord. Wellicht speelt het mee dat Japanners gewend zijn vanaf hun schooltijd weinig te slapen. Japanse middelbare scholieren krijgen al ingeprent: met vier uur slaap haal je de universiteit, met vijf uur slaap niet. Geen wonder dat ze tijdens die paar uurtjes met geen kanon wakker te krijgen zijn.
Een jetlag is voor watjes
Een van de meest opvallende resultaten van het onderzoek betreft de houding van reizigers ten opzichte van jetlag. Ongeveer de helft van de internationale respondenten denkt dat een jetlag helemaal of gedeeltelijk 'tussen de oren zit'. Vooral Duitsers (61%) zijn hiervan overtuigd. Niet zeuren dus; gewoon doorwerken. Alleen in de VS werd de jetlag - terecht - door een meerderheid van de ondervraagden als een lichamelijk probleem gezien. Zodra dat inzicht heeft postgevat, kan de reiziger de juiste stappen nemen om de effecten van jetlag te minimaliseren, zoals het zich blootstellen aan zonlicht op het goede moment.
Hôteliers kunnen hun door jetlag en andere slaapproblemen geteisterde gasten helpen door speciale kamers in te richten. Zo heeft de Hilton groep in 1997 'Sleep Tight Rooms' gecreëerd in zeven Amerikaanse vestigingen. In deze kamers zijn speciale matrassen neergelegd. Verder moeten licht- en geluidmachines de gasten helpen om beter te slapen. Het is bijvoorbeeld een bewezen feit dat mensen beter slapen bij een lichte, constante achtergrondruis, dan bij absolute stilte. Uit het onderzoek bleek dat er zeker behoefte is aan dit soort kamers. Meer dan de helft van de ondervraagden gaf aan dat ze graag een hotelkamer zouden proberen met betere slaapfaciliteiten. Wellicht een idee voor Nederlandse hôteliers? Een slogan is niet zo moeilijk: 'Onze wekdienst is er niet voor niets.'
Auteur: Alexis van Erp
HM30JAAR HM301999
