In de Verenigde Staten heeft meer dan de helft van de hotels een redelijk tot goed geoutilleerd fitnesscentrum. De hotelbranche heeft, met ruim tienduizend van dergelijke 'Hotel Health Clubs', een marktaandeel van twintig procent in de totale Amerikaanse fitnessbranche. Sterker nog: het aantal healthclubs in hotels is bijna even groot als het aantal commerciële sportscholen. In veel Nederlandse hotels daarentegen, zijn de fitnessfaciliteiten een ondergeschoven kindje.
Een speurtocht langs bedrijfschappen, onderzoeksinstituten en brancheorganisaties levert geen inzicht op met betrekking tot het aantal hotels dat volwaardige fitnessfaciliteiten biedt. Ook Herman Stam waagt zich niet aan een schatting. Stam is de voormalige manager van de healthclub van het Amstel Hotel, en sinds kort accountmanager hotels bij de Rotterdamse leverancier van fitnessapparatuur Life Fitness Atlantic. Van de hotel healthclubs die hij zelf kent, zegt hij: 'Ik schat dat dertig procent een healthclub op niveau biedt. Bij de overigen valt nog veel te verbeteren.'
In zijn optiek is een vijfsterrenhotel het aan haar gasten verplicht om fitnessfaciliteiten op niveau te bieden. 'Maar', beseft hij, 'het vergt een behoorlijke investering in geld, kennis en tijd om van zo'n gewenst servicecenter een goed renderend profitcenter te maken.'
Eigen beheer
Het opzetten en managen van een hotel healthclub is, mede door de onbekendheid in de hotelbranche met het product fitness, geen gemakkelijke taak. De ruimte voor de healthclub moet aan specifieke eisen voldoen voor wat betreft ventilatie, verlichting, routing en inrichting. De kwaliteit van de trainingsapparaten is een tweede belangrijke aspect. Omdat er zoveel specialistische kennis nodig is, lijkt het verstandig om de exploitatie door externe deskundigen te laten doen. We praten immers nog over een 'nichegebeuren'.
Toch ziet Herman Stam liever een exploitatie in eigen beheer; met name door vijfsterrenhotels. 'Wil je dat de healthclub eenzelfde hoge kwaliteit en service biedt als het hotel, dan moet je baas in eigen huis blijven. Als je zelf zeggenschap houdt over het niveau van je medewerkers en de selectiecriteria voor leden, blijven je eigen standaards gewaarborgd. Alleen dan is een club ook een service voor de gasten die daar bij het boeken van een hotelkamer rekening mee houden.'
Afstemmen op hotel
Zo'n tien procent van de gasten maakt daadwerkelijk gebruik van de fitnessfaciliteiten. Toch geeft ruim zeventig procent van de zakelijke reizigers aan, dat de aanwezigheid van goede fitnessfaciliteiten van grote invloed is op de keuze voor een hotel. Het gebruikerspercentage zal, gezien de toenemende belangstelling voor fitness, op korte termijn zeker toenemen.
Het terugverdienen van de investering in een dergelijke gratis service voor gasten is een kwestie van lange adem. Het is dus begrijpelijk dat veel hotels om financiële redenen actief leden werven buiten de kring van hun hotelgasten. Is de healthclub zowel een servicecenter als - op termijn - een profitcenter, dan kan een club zich onderscheiden van een commerciële sportschool door het aanbieden van een hoog serviceniveau. Clubleden zijn dan bereid een hoger lidmaatschapsgeld te betalen.
De hoogte van de contributie is een selectiemiddel. Een sportschool vraagt gemiddeld tussen de achthonderd en duizend gulden voor een onbeperkt jaarlidmaatschap. Omdat de healthclub van een vijfsterrenhotel aan een ander verwachtingspatroon voldoet dan een gewone sportschool, schrikt het verviervoudigen van zo'n bedrag - als het serviceniveau daarmee gelijke tred houdt - potentiële leden niet af. Daarnaast kan men, teneinde additionele inkomsten te genereren, subprofitcenters opzetten, zoals een schoonheidssalon of een massagecentrum.
Een tweede manier om te selecteren is het primair werven onder de bestaande relaties van het hotel. Leden werven onder de gebruikers van de hotelfaciliteiten, het restaurant of de vergaderzalen, of binnen de bedrijven die kamers boeken voor hun gasten, is bovendien een goede vorm van klantenbinding. Deze doelgroep is gewend aan het prijs-kwaliteitsniveau van het hotel. Daardoor krijgt men leden die passen bij het niveau van de gasten.
Uitbesteden
Omdat het inrichten, exploiteren en bemannen van een hotel healthclub zeer specifieke kennis vergt, kiezen hotels er vaak voor dit traject uit te besteden. In Amsterdam doen dat bijvoorbeeld het Victoria, het Renaissance en het Barbizon hotel. De meeste van die clubs hanteren een vorm van individuele training. Daarbij werkt men uitsluitend op afspraak. Dat betekent dat er twee tot zes personen zijn die tegelijkertijd, onder de persoonlijke begeleiding van een instructeur, de club gebruiken. Voor de exploitant is dit vaak een renderende vorm. Het hotel ontvangt een jaarlijkse bijdrage. Het nadeel van deze constructie is, dat de zeggenschap van het hotel niet groot is. De gasten van het hotel krijgen doorgaans geen voorkeursbehandeling. Er is dan ook eerder sprake van een zelfstandige sportschool die 'toevallig' gehuisvest is in een hotel.
Fysiologische kennis
'De eisen die je aan de medewerkers stelt, zijn essentieel voor het handhaven van een hoog niveau in een healthclub in een vier- of vijfsterrenhotel,' constateert Herman Stam. 'De fysiologische kennis van instructeurs in sportscholen is de laatste jaren behoorlijk toegenomen. Maar juist bij hotel healthclubs zijn sociale vaardigheden ook van groot belang. Je hebt te maken met gasten en leden die een hoog verwachtingsniveau hebben. Voor hen is de omgeving waarin ze trainen heel belangrijk. De instructeur is dus ook entertainer en gastheer.'
Die gezochte combinatie van kennis van fysiologie én hospitality én management van fitnessfaciliteiten, was voor de Hotelschool Den Haag drie jaar geleden de reden te starten met het keuzevak 'health, fitness & recreation'. Het vak staat inmiddels niet meer op het lesrooster. Een duidelijker signaal dat in de Nederlandse hotelbranche fitnessfaciliteiten een ietwat ondergeschoven kindje zijn, is er haast niet. Het zal nog wel even duren voordat hotel healthclubs in dit land een eigen gezicht krijgen. Maar de toenemende vraag zal dit proces ongetwijfeld versnellen.
Auteur: Jossie Batlen
HM30JAAR HM301998
