Kasteelhotels kenden paradoxale jaren. Events, congressen en bruiloften bleven grotendeels uit, terwijl de kastelen wel profiteerden van de binnenlandse leisure markt. Nu de oorspronkelijke markten weer aantrekken is het voor deze kasteelhoteliers schakelen van nul naar honderd. “Het potentieel benutten is een van de grootste uitdagingen.
De bomen staan ‘in het groen’ terwijl het omringende landgoed en het Kasteel Hoekelum in het Gelderse Bennekom worden omsingeld door laaghangende wolken. Toch ruikt het naar de lente als de eerste stappen over het grindpand en langs het koetshuis worden gezet. Achter het koetshuis doemt het bescheiden, doch statige Kasteel Hoekelum op, waar sinds 2009 de exploitatie in handen is van Esther van Holland en haar compagnon Henk-Jan van Ee.
Van Holland is een horecaondernemer pur sang, die in de eerste lockdown in het voorjaar van 2020 besloot het kasteel ook een slaapfunctie te geven. “Alle events werden geannuleerd en om omzet te genereren heb ik de hotelkamers ontwikkeld. Daar heb ik geen spijt van, want het zat vol. We groeiden snel van negen naar twaalf en uiteindelijk vijftien hotelkamers.” Van Holland is gastvrouw van de middag en ontvangt ‘kasteelcollega’s’ Bernhard Baan (op de openingsfoto rechts), general manager van Kasteel De Vanenburg in het nabij gelegen Putten en Kees Dekker, managing director van Kasteel Coevorden in de gelijknamige stad in Drenthe. Ze kennen dezelfde uitdagingen, zien dezelfde kansen, maar geven daar alle drie hun eigen invulling aan. Over één aspect zijn ze het vrij snel eens; de aanvragen voor events en congressen leven weer - na twee jaar sappelen – hoewel grotere evenementen in het diepe najaar nog achterwege blijven. De uitdaging zit in het benutten van het potentieel, ziet ook Kees Dekker in de zakelijke aanvragen die zij binnenkrijgen in Coevorden. Dekker heeft een uitdaging met de capaciteit. “Met 24 kamers zitten we nét aan de verkeerde kant van de streep om ook grotere congressen en evenementen te faciliteren. We krijgen wel aanvragen binnen van partijen die bij ons hun congres willen organiseren met vijftig man, maar dat betekent dat ze niet alleen op de kamer kunnen slapen, en dat wil men niet en dan kiezen ze eerder voor jouw hotel”, lacht Dekker richting Baan.
Kasteel De Vanenburg, waar general manager Bernhard Baan sinds 2014 de scepter zwaait, telt 48 kamers na een verbouwing en heeft ongeveer 65 man in dienst. Baan is te spreken over de bewegingen in de markt en de aanvragen die hij binnenkrijgt. “Naast dat we veel leisure gasten verwelkomen voor een culinair arrangement in ons hotel (met Lekker500 restaurant), faciliteren we veel vergaderarrangementen, congressen en bruiloften. We zien de markt weer flink aantrekken, ook op de wat langere termijn. We hebben als familiebedrijf (Vanenburg Group, van software ondernemer Jan Baan, vader van Bernhard, red.) een stevige crisis doorgemaakt rond 2013. In die periode hebben we het eigendom van het landgoed verkocht, terwijl we wel de exploitatie in handen hebben gehouden. Namens de toenmalige eigenaar zijn diverse gesprekken gevoerd met geïnteresseerden voor de verkoop van het landgoed en de exploitatie, maar dit kwam niet tot iets concreets. In 2019 hebben we, als gevolg van jarenlang hard en succesvol werken aan crisisherstel en de opbouw van ons gelijknamige softwarebedrijf Vanenburg, het landgoed terug kunnen kopen. We zijn ervan overtuigd dat wij de juiste partij zijn die dit prachtige kasteel met respect voor het landgoed op de beste manier kunnen exploiteren. We hebben toen bewust de keuze gemaakt om als ‘volgende generatie’ ons te committeren aan het kasteel.”
Perfect wedding
Terug naar de sentimenten in de markt. Een kasteel is bij uitstek de plek om een bruiloft te vieren. In de zomer van 2020 werden bijna alle bruiloften uit de boeken gehaald, terwijl ‘The Summer of Love’ in 2021 uiteindelijk wat tegenviel. De bruiloftenmarkt draait anno 2022 als een tierelier en zorgt ervoor dat Van Holland anders naar haar marketing is gaan kijken. “We staan niet meer op Perfect Wedding en houden ook geen open huis meer, een heel bewuste keuze. Het zorgt er namelijk voor dat we minder bezichtigen krijgen, maar de bezichtigen die we krijgen zijn vaak raak. De leads die we hebben, zijn waardevoller. Dat scheelt een hoop waardevolle tijd. Ik zit al 22 jaar in de regio en veel mensen die hier zijn getrouwd kiezen er ook voor om hun tien- of twintigjarig jubileum hier te vieren. Ik ben niet zo goed in koude acquisitie dus ik moet zo goed zijn dat de mensen willen terugkeren.”
Potentie blijft onbenut
De vele aanvragen vanuit de markt worden door het probleem op de arbeidsmarkt niet volledig benut. Waar de aanvragen voor vergaderingen, events, bruiloften en congressen wel binnenstromen, blijven de sollicitatiebrieven achterwege. Het zorgt ervoor dat de kasteelhoteliers moeilijke keuzes moeten maken. Dat varieert van het afwijzen van aanvragen tot het omscholen van het bestaande personeel. “Wij hebben in Coevorden mensen vanuit de housekeeping omgeschoold tot F&B-medewerkers omdat daar de grootste zorgen voor ons lagen”, vertelt Dekker. “We konden tot een aantal jaar geleden vrij gemakkelijk personeel werven vanuit de hotelscholen uit de regio. Die vijver wordt steeds kleiner”, vervolgt hij. “Wij zijn een samenwerking aangegaan met Cosis. Dat is een bedrijf dat mensen met een verstandelijke beperking begeleid, die komen ons elke donderdag helpen met het vouwen van servetten en in de groenvoorziening. In het begin zagen we dit meer als een samenwerking om ons ook maatschappelijk in te zetten. Inmiddels is het een succes en heeft het zijn meerwaarde laten zien. We zijn nu aan het kijken hoe we de samenwerking uit kunnen breiden. Dit tekort maakt dat je creatief om je heen moet kijken. De schaarste op de arbeidsmarkt zorgt er ook voor dat de mensen die beschikbaar zijn, weten wat ze waard zijn. Goeie koks zijn goud waard. We hebben zojuist een nieuwe chef-kok aangenomen en dat was een vrij pittige onderhandeling.”
Van Holland kiest ervoor om kritisch te kijken naar welke aanvragen ze wel, en welke ze niet aanneemt. Het personeelstekort is daar debet aan en voornamelijk het beschermen van haar huidige team is de achterliggende gedachte. “Je kan een paar keer van je team verwachten dat ze een dag van meer dan twaalf uur draaien, maar waar je voor moet waken is dat je mensen overwerkt, ongemotiveerd of overspannen raken. Dan ben je verder van huis want dan moeten de mensen die je over hebt nog harder werken en uiteindelijk vallen ook zij af. Het is elke keer de afweging maken; kan mijn team het aan? Als ondernemer vind ik het ontzettend moeilijk om partijen af te moeten zeggen, het personeelstekort is daar verantwoordelijk voor.”
“Het potentieel wordt niet volledig benut”, vult Baan aan. “En dat is best wel pijnlijk. We komen allemaal uit een crisis en willen graag orde op zaken stellen en de geleden schade inhalen. Aan de potentie vanuit de markt ligt het niet, maar wij hebben besloten om – naast selectiever te worden in het aannemen van groepsreserveringen op drukke dagen - Tweede Paasdag dicht te gaan en ook op Tweede Pinksterdag de deuren gesloten te houden, en op maandagen echt pas vanaf check-in tijd onze toegangspoort te openen. Het scheelt natuurlijk dat we altijd al op de zondag na check-out onze faciliteiten sluiten, vanwege onze persoonlijke levensovertuiging dat 1 dag rust goed is voor zowel werknemer als werkgever. Daarnaast (we hebben niet voor niets een software achtergrond) investeren we een deel van het budget wat we graag aan personeelskosten hadden uitgegeven, momenteel in onze IT systemen, wat ervoor moet zorgen dat processen efficiënter verlopen, de onderlinge communicatie soepeler verloopt en er voor medewerkers meer effectieve tijd overblijft voor het echte vak van gastvrijheid. Zo creëren we meer rust om de drukte met onze bestaande crew aan te kunnen.”
Andere markten
Twee jaar lang werden congressen, events, bruiloften en partijen helemaal niet of beperkt georganiseerd, de corebusiness van deze kasteelhotels. Dan is het is verleidelijk om de pijlen op andere markten te richten, maar daar zijn deze drie kasteelhoteliers niet voor gezwicht. “We zijn vooral blijven doen waar we sterk in zijn en dat is kamers verhuren”, reageert Dekker op de vraag of er over nagedacht is om andere markten aan te boren. Ook Baan bleef bij de basis. “De toegevoegde waarde van een kasteellocatie zit ‘m in de historische uitstraling. Dat moet je dan ook volledig benutten en doen waar je goed in bent. Wij hebben vooral laten zien wie we zijn, wat we doen en wat we kunnen en dat betaalt zich nu uit. Het is ook een stukje vertrouwen in het eigen product. We hebben door de jaren heen flink geïnvesteerd in de kwaliteit van onze producten en services. In de beginjaren namen we veel aanvragen aan, terwijl we die eigenlijk niet bij ons product vonden passen. Daar gaan we nu selectiever mee om. Ik heb in het verleden de drempel verlaagd, maar daar doe je je locatie eigenlijk te kort mee. Om een onvergetelijk moment te faciliteren, mag je best wat hoger inzetten.”
Het zorgt er zelfs voor dat de prijsniveaus bij de rondetafelgasten is gestegen. Want waar de events en bruiloften werden geannuleerd, vonden er de afgelopen twee jaar wel veel boekingen plaats vanuit de Nederlandse leisuremarkt. Waar hotels in de randstad hun prijzen noodgedwongen moesten laten zakken, was dat voor de kasteelhoteliers niet nodig. “Ik geloof niet zo in het verlagen van de prijzen, maar die luxe moet je als ondernemer wel hebben”, vertelt Van Holland. “Ik zal er niet snel voor kiezen om een driegangenmenu voor 25 euro aan te gaan. Dat past niet bij het product dat we aanbieden en hoe ik krijg ooit dat driegangenmenu weer op 40 euro?”
De corebusiness van deze kasteelhoteliers kan weer draaien nadat twee jaar lang de markten noodgedwongen (deels) gesloten bleven. Het vertrouwen in de markt is gebleven. Hoe kijken deze hoteliers naar de toekomst en waar vinden zij de kansen en de uitdagingen? Kees Dekker van Kasteel Coevorden: “Wij merken dat we in potentie meer evenementen en congressen zouden moeten kunnen organiseren als we naar het kantelpunt van 36 kamers kunnen groeien. Het liefst groeien we naar veertig kamers. Dat wordt de toekomst. Dan wordt het interessanter voor grotere partijen om bij ons te boeken. De aanvragen liggen er en we zijn in gesprek met de familie Woldering (eigenaar van het pand, red.) om te kijken wat mogelijk is om op korte termijn kamers bij te bouwen. Dan weet ik zeker dat onze business gaat floreren.”
Bernhard Baan ziet met zijn Kasteel De Vanenburg de ingezette kwaliteitsslag als rode draad naar een succesvolle toekomst. “Wij hebben het ongelofelijk grote geluk dat wij een locatie mogen exploiteren waar ontzettend veel verhalen in zitten en dat is denk ik waar de mensen naar op zoek zijn. Die onvergetelijke dag faciliteren. Ik geloof erin dat mensen, als ze eropuit gaan, op zoek gaan naar hoogwaardige kwaliteit en daar hebben wij onze producten op aangepast. In de nabije toekomst willen wij ook nog in kwantiteit groeien, maar niet op hele korte termijn. Het gevaar van te snel investeren is dat je te hard groeit in een tijd dat alles nog moet settelen.”
Kasteel Hoekelum kende in 2019 nog geen hotelfunctie. In 2020 ontwikkelde Esther van Holland eerst negen, toen twaalf en uiteindelijk vijftien hotelkamers. Daar is de groei gestopt. “Simpelweg omdat er niet meer ruimte is. De vergadermarkt is voor ons een interessante en daar zie ik nog veel potentie in. Het landgoed hebben we opengesteld voor passanten op zondag, zodat meer mensen in contact komen met het kasteel en het landgoed. Ik wil ze nieuwsgierig maken en de drempel verlagen zodat het een vorm van acquisitie wordt. Waar voor ons de uitdaging ligt is het potentieel benutten. Het team verder uitbreiden zodat we alle aanvragen aankunnen. Als wij die vergadermarkt nog beter kunnen faciliteren, het team stabiel krijgen en door de openstelling op zondag meer leads binnenhalen, dan zijn de korte termijndoelen zeker gehaald.”
Kasteel Coevorden
Het kasteel kent een roerige geschiedenis. Vanwege de ligging in een moerasgebied op doorgangsroutes, met name die tussen Hanzesteden Münster en Groningen, en vanwege de lucratieve tolrechten, was de vesting van groot strategisch belang. Het bezit ervan wisselde vele malen, wat vaak met geweld gepaard ging. Het kasteel was onder andere inzet bij de Slag bij Ane in 1227 en bij het Beleg van Coevorden (1592). In 1522 werd het kasteel door de Hertog Karel van Gelre verbouwd en kreeg het vermoedelijk de grote vierkante vorm die we in schetsen van latere datum terugzien. Ook deze grote burcht is nadien grotendeels vervallen. De ruïnes die resteerden zijn ongeveer vijftig jaar geleden gerestaureerd tot hun huidige staat. In 1938 heeft de gemeente Coevorden het kasteel aangekocht, waarna in 1968 gestart werd met de restauratie. Het kasteel heeft sinds 1965 de beschermde status van Rijksmonument. In 2013 kocht internetondernemer Ben Woldering het pand. De exploitatie is in handen van Huub Juurlink, Kees Dekker is managing director. Kasteel Coevorden telt 24 kamers.
Kasteel Hoekelum
De oudste vermelding van Kasteel Hoekelum dateert uit 1396, als Randolph van Hoekelum, jagermeester van de hertog van Gelre, ermee beleend wordt. Het moet echter veel ouder zijn, omdat de belening spreekt van ‘het oude goed te Hoekelum’. Het oudste stenen gebouw ter plekke dateerde uit circa 1325. Hoekelum was toentertijd gekoppeld aan het erfelijke jagermeestersambt. Vanaf de zestiende eeuw is het goed in bezit van de familie Van Poelwijck, nadien is het diverse malen verkocht. In 1988 werd het landgoed overgedragen aan het Geldersch Landschap. Het gebouw werd omstreeks 1735 vrijwel geheel herbouwd, en omstreeks 1914 verbouwd naar ontwerp van Johan Wilhelm Hanrath. De oppervlakte van het landgoed is 112 hectare. Rond het landhuis is een park aangelegd in de stijl van onder andere Johan David Zocher. Door het park met slingerende paden en rechte boslanen is een spreng aangelegd. In het park bevindt zich, naast het hoofdgebouw, nog een aantal andere monumentale objecten. Sinds 2009 is de exploitatie van het kasteel in handen van Esther van Holland en haar compagnon Henk-Jan van Ee. Kasteel Hoekelum telt vijftien kamers.
Kasteel De Vanenburg
De naam Vanenburg, of in die tijd Vaenborch, wordt voor het eerst genoemd in 1389. Het huidige landgoed kent haar oorsprong in de zeventiende eeuw en is als buitenplaats jarenlang particulier bewoond geweest. De twintigste eeuw is voor de Vanenburg uiterst bewogen geweest. Na de dood van het kinderloos gebleven echtpaar baron en barones van Pallandt, verbrast haar neef Hugo ‘Joep’ baron van Pallandt de gehele erfenis en wordt de Vanenburg in 1931 geveild. Sindsdien is het huis niet meer particulier bewoond geweest. Door verval en moderniseringen dreigde het complex zelfs verloren te gaan. In 1996 nam de Vanenburg Group, investeringsbedrijf van Jan Baan, vader van Bernhard, haar intrek in het pand en bracht het kasteel terug in zijn oorspronkelijke staat. Naast het eigendom en de exploitatie van het landgoed heeft de ondernemersfamilie het softwarebedrijf Vanenburg in eigendom, dat als specialist op het gebied van ERP, innovatieve IT-oplossingen maakt voor zowel kleine als grote bedrijven. Het hoofdkantoor van Vanenburg is gevestigd in de voormalige tuinbaaswoning op het zeventiende eeuwse landgoed. De familie Baan is sinds 2019 opnieuw eigenaar van zowel het vastgoed, landgoed als de exploitatie. Bernhard Baan is sinds 2014 general manager van Kasteel De Vanenburg. Het kasteel telt 48 kamers en is sinds 2014 aangesloten bij de BWH Hotel Group, en draagt sinds 2022 het merk WorldHotels Distinctive Collection.
