In september 2020 nam de Hotel Management School Leeuwarden afscheid van het voormalige Problem Based Learning-onderwijs en omarmde de opleiding het Design Based Education-systeem (DBE). Een ingrijpende keuze die het onderwijs rigoureus veranderde. Het nieuwe onderwijs staat dichterbij het bedrijfsleven. Academiedirecteur Marco ten Hoor (foto onder) geeft tekst en uitleg. “De wereld verandert, het onderwijs moet mee.”
In een notendop vormen de complexe vraagstukken uit de praktijk en de leervraag van de student het vertrekpunt voor leren en samenwerken in het nieuwe onderwijs, dat sinds 2020 de basis vormt van alle opleidingen binnen NHL Stenden. Het traditionele onderwijs, waar vanuit een docent de kennis over een vakgebied wordt gedeeld en de student over die kennis wordt getoetst, is vervangen door een interdisciplinair concept waar de rol van docenten, (mede)studenten, het klaslokaal en de uitdagingen vanuit het bedrijfsleven samenkomen in de filosofie van de opleiding.
“Ik ben in november 2018 aangesteld als academiedirecteur, dat was de periode dat de fusie tussen NHL en Stenden was afgerond”, vertelt Ten Hoor. Voor de fusie in januari 2018 waren NHL Hogeschool en Stenden Hogescholen onafhankelijke organisaties. “In het fusieproces hebben beide hogescholen ervoor gekozen om afscheid te nemen van Problem Based Learning (PBL) en het DBE te ontwikkelen en te omarmen. We hebben rigoureus de bezem erdoor gehaald. Als je iets nieuws wilt opbouwen moet je afscheid nemen van alles wat daarvoor was. Het risico bestaat anders dat je een PBL 2.0 gaat ontwikkelen.”
Ateliers
Het grote verschil duidt Ten Hoor dan ook in de benadering van het onderwijs. Klassieke leslokalen van dertig studenten zijn verleden tijd in Leeuwarden. De opleiding spreekt over ateliers waar in een informele sfeer studenten met elkaar en met de facilitator (docent) de vraagstukken vanuit het bedrijfsleven behandelen. Deze vraagstukken worden Design Challenges genoemd. “In het eerste jaar van de Hotel Management-opleiding behandelen de studenten deze Design Challenges vanuit ons eigen Hotel Notiz en het bijbehorende restaurant Wannee. Denk daarbij aan het veranderen van de menukaart, het duurzaam inrichten van het terras of het onderzoeken hoe de keuken minder waste kan produceren. Daarnaast staat de operationele kant van de hotellerie in het eerste ‘level’ centraal. We spreken niet meer over leerjaren, maar over levels om het niveau binnen de opleiding te duiden. Het eerste jaar hebben we ingericht om het hospitality-dna die onze studenten hebben, bij zichzelf te ontdekken.”
Studenten worden in deze Design Challenges uitgedaagd om de facilitator te bevragen en samen met de opdrachtgever, medestudenten en de facilitator tot een oplossing te komen. De lijnen zijn, ten opzichte van het traditionele onderwijs, omgedraaid: studenten bevragen de docent. Op het moment dat er specifieke kennis nodig is van een docent, kan deze worden ingeschakeld. Dit geldt NHL- Stendenbreed. “Stel dat tijdens een Challenge een groep studenten specifieke kennis nodig heeft over statistieken, dan kijken we NHL-Stendenbreed welke docent over de juiste kennis geraadpleegd kan worden. Dat gebeurt andersom ook. Mochten studenten van de PABO specifieke kennis nodig hebben van onze hospitality-docenten, dan kan dat. Zo is er ook tussen de opleiding en docenten sprake van een interdisciplinaire manier van werken.”
De opzet van deze Design Challenges vraagt veel eigen verantwoordelijkheid van de studenten. “We verwachten een hoge intrinsieke motivatie van onze studenten”, vervolgt Ten Hoor. “We geven ze veel verantwoordelijkheid en verwachten dan ook dat ze dat pakken.” Critici zullen misschien spreken van een te losse benadering. Daar is Ten Hoor het niet mee eens. “Onze studenten worden ook ‘gewoon’ getoetst op competenties.” Aan het eind van een Challenge worden studenten beoordeeld op het product dat ze hebben afgeleverd. Daarnaast doen de studenten vakinhoudelijke opdrachten.
Draagvlak
Ten Hoor moest de zuilen waar het nieuwe DBE op moest rusten zelf opbouwen. Gesprekken met docenten, wensen vanuit de praktijk en de wensen vanuit de studenten waren voor hem de uitgangspunten om het DBE in het curriculum te gieten. “De eerste aanzetten mislukten faliekant. Mensen hebben altijd toch de neiging om vast te houden aan wat was. Het gevaar was dat we nieuwe wijn in oude zakken gingen gieten. Draagvlak bij docenten, studenten en het werkveld creëren is een intensief proces geweest, maar ik ben er heilig van overtuigd dat dit de juiste manier is om de hotelprofessional van de toekomst op te leiden.”
In de essentie is Ten Hoor ervan overtuigd dat die hotelprofessional van de toekomst iemand is die zich adaptief opstelt en zich bewust is van de uitdagingen en gevaren binnen het vakgebied. “En daarom is het belangrijk dat studenten al snel in hun opleiding te maken krijgen met de uitdagingen uit de industrie – niet alleen uit boeken - en oplossingsgericht aan de slag gaan. Om al vroeg in de opleiding praktijk- en oplossingsgericht te werken, ontwikkelen studenten een ‘tool’ om in hun eigen carrière telkens in oplossingen te denken. De Design Challenges vormen een groot onderdeel van onze opleiding.”
Een Challenge duurt maar liefst twintig weken. Dat is lang, maar de opdrachten zijn intensief. Van het schrijven van een compleet businessplan voor een nog op te zetten gezonde fastfoodketen tot het ontwikkelen van een nieuwe HR-strategie voor een grote internationale hotelketen. Niks is fictief. Parallel aan de Challenges lopen verschillende theoretisch vakken die gebaseerd zijn op kennisoverdracht. “We hebben veel contact met de hotellerie en het bedrijfsleven en willen die relaties intensiveren. Met deze nieuwe opzet – en het besef van de branche dat onze studenten probleemstellingen kunnen oplossen – staan we midden in het bedrijfsleven.”
Daarbovenop staat in het DBE het leren door te proberen en te doen centraal. Leren van ervaringen, experimenten en fouten in plaats van afleren. Feedback, evalueren, reflecteren en bijstellen zijn een natuurlijk onderdeel van het leerproces. In de twintig weken dat een Challenge duurt, wordt in de communicatie met opdrachtgever, de facilitator en studenten onderling de volgende stappen genomen:
Stap 1: Onderzoek de vraag uit de praktijk
Stap 2: Bepaal het vraagstuk op basis van kennis (theoretische verdieping)
Stap 3: Genereer ideeën
Stap 4: Maak een ontwerp of prototype (vanuit specifieke aannames of theorieën)
Stap 5: Pas het toe
Stap 6: Onderzoek de gevolgen
Bovenstaand stappenplan is geen lineair te volgen proces. Kenmerkend voor DBE is juist het iteratieve karakter, waarbij geëxperimenteerd wordt, prototypes worden ontwikkeld en weer worden herzien. De stappen worden soms meerdere keren bekeken en kunnen door elkaar heen lopen.
Criteria
Niet zomaar iedere opdracht die vanuit het bedrijfsleven bij de opleiding wordt aangeboden, wordt ook overgenomen. “Daar kijken we uiteraard kritisch naar”, legt Ten Hoor uit. “We hebben een commissie die bepaalt welke Challenge we wel en welke we niet aannemen. Dat zijn interessante gesprekken met het bedrijfsleven. Een menukaart van een hotelrestaurant vertalen van het Nederlands naar het Engels is te summier. We kiezen voor omvangrijke projecten waar de studenten uitgedaagd worden om zich te ontwikkelen. We kijken uiteraard ook naar welke Challenge bij welk level past. Daarin zoeken we de balans tussen de kennis van de studenten en de uitdaging die bij de Challenge past. Studenten van level 3 zijn nou eenmaal verder dan de studenten van level 2.”
Level 3 en 4
In level 3 staat – naast de gebruikelijke Challenge - een (internationale) management minor centraal waarin de student een specifiek onderdeel binnen de hospitalitybranche volgt, bijvoorbeeld F&B Management of Advanced Wine Studies in Zuid-Afrika. De opleiding wordt afgesloten met een 10 maanden durende stage waarin de studenten alle kennis en praktijkervaring moeten kunnen inzetten om na het afstuderen als hotelprofessional in de branche aan de slag te kunnen gaan. “We zijn aan het pionieren, voornamelijk met de Challenges. De studenten van nu moeten de ambassadeurs van later worden.”
Na de pilotperiode, die samenviel met de uitbraak van het coronavirus, zijn de eerste Challenges afgerond. Het lectoraat Design Based Hospitality Education heeft een belangrijke rol in het onderzoek naar de bijdrage van DBE voor zowel student, docent en professional. Een nieuwe vorm van hotelonderwijs in Leeuwarden zet de studenten centraler in het bedrijfsleven en daardoor hebben de studenten wellicht een stevigere binding met de hospitalitybranche. “Die stevige verbinding hebben we al, daar stonden we al om bekend met onze afstudeerstages. Alleen wordt deze verbinding nog sterker door het bedrijfsleven nu ook te betrekken in het onderwijs. Hoeveel sterker dat is, weten we over een aantal jaren zeker”, besluit Ten Hoor.
Marco ten Hoor
Marco ten Hoor is sinds 1 november 2018 academiedirecteur van Stenden Hotel Management School. Hij volgde Craig Thompson op. Ten Hoor was in het verleden onder andere commercieel directeur van het WTC in Leeuwarden en tussen 2004 en 2012 general manager van de leerbedrijven van de Stenden University, waaronder het toenmalig viersterrenhotel Stenden (inmiddels Notiz). Tussen 2015 en 2017 was Ten Hoor als Director Hospitality & Business Development verbonden aan de Hotelschool The Hague.
