Ik ben geen voetbalfan, maar soms kun je daar toch leuke dingen van leren. Met name over het ‘voorspellen’. Of deftiger: ‘Het uitspreken van verwachtingen.’ Of: ‘Het maken van projecties.’ - Wij zijn daar ook veel mee bezig, zij het op een geheel ander vlak. De bijbehorende emoties lijken toch heel sterk op elkaar. Het woord tunnelvisie wordt met name kundig geïllustreerd. In een tunnel, kijkend naar het licht aan het einde van die tunnel, heb je geen idee van wat er buiten die tunnel gebeurt. Toch kunnen die gebeurtenissen grote invloed hebben op wat je gaat doen.
Voor de wedstrijd, op zaterdag 15 november, was iedereen er vast van overtuigd: Nederland gaat winnen; twijfel bestond hooguit over het aantal doelpunten. Toen Dick Advocaat zijn opstelling bekend maakte (met het koningsduo Kluivert en Van Nistelrooy) wist iedereen het zeker: de Schotten konden net zo goed de wedstrijd van de woensdag erna afzeggen; zo hoog zou ons doelpuntensaldo worden. Toen het na 90 minuten 1-0 stond voor de Schotten, was de ommezwaai ongekend.
Nederland kon Portugal wel vergeten; de negatieve gevolgen voor de economie werden alvast breed uitgemeten. Het Nederlandse voetbal was ten dode opgeschreven. Vervolgens werd het elftal verjongd en Oranje won makkelijk van de bescheiden, maar tevens hoopvol gestemde Schotten. De stemming sloeg weer om, als een blad aan een boom.
Zo werkt het vaak ook bij voorspellingen met betrekking tot de economie. In 2000 was er niemand die werkelijk geloofde dat de ‘Goudlokje-economie’ ooit nog zou instorten (tunnelvisie nummer 1), terwijl er na september 2001 geen mens meer was die optimisme ten toon durfde te spreiden (tunnelvisie nummer 2).
In mijn column, ergens in het begin van dit jaar, heb ik beweerd dat het midden volgend jaar allemaal weer beter zal gaan. ‘Ach..., wat een onverbeterlijke optimist ben je toch,’ kreeg ik van alle kanten te horen. Nu zijn er al meer optimisten. Ik denk dat ik voor de toetsing van onze verwachtingen eens te rade ga bij mensen die niet zijn meegedreven met de stroom ‘voetbalverwachtingen’.
Laten we nog wat verder kijken. Bush moet zijn best doen om volgend jaar november te worden herkozen. De Irak-oorlog heeft zich tegen hem gekeerd; de rottingslucht van de onmacht van de Amerikanen daar, begint penetrant te worden. De enige manier waarop een Amerikaanse president - zeker zo iemand als Bush - dat te boven kan komen, is gauw ergens anders een nieuwe oorlog beginnen. Om een beetje te variëren, moet het nu maar eens gaan om een nucleaire dreiging. Noord-Korea dus? Dat land weigert immers - althans volgens de VS - goed mee te werken. De timing is een beetje lastig, want met een oorlog moet je nu even niet aankomen. Als Bush goed opgelet heeft, bij de emoties rond Nederland - Schotland, zou hij in februari met iets moeten ‘scoren’ in Irak (wapenvondst?); dan heeft hij na de zomer weer iedereen op scherp voor ‘steun’ in een nieuwe oorlog tegen het terrorisme. Hmmm, maar hopen dat hij het allemaal niet echt heeft gevolgd.
HM302002
