In de rubriek Mens, Bedrijf & Visie portretteert de redactie van Hospitality Management vooraanstaande personen in en rondom de horecabranche. De coronacrisis dendert als een donderwolk door de sector. In deze rubriek zetten we de mens, de visie en het bedrijf centraal.
In deze aflevering een gesprek met Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS. Van Mulligen is ‘het gezicht’ van het CBS en deelt met ons zijn visie op de horeca.
MENS
Hoe is uw carrière tot stand gekomen?
“Ik heb economie gestudeerd in Groningen en studeerde af op het onderwerp ‘meten van inflatie’. Een deel van dit onderzoek deed ik bij het CBS en na mijn studie ben ik er aan de slag gegaan, met als expertise het meten van inflatie. Op een gegeven moment zochten ze intern een extra woordvoerder op het gebied van economie, als ‘stand-in’ en opvolger van degene die met pensioen zou gaan. Dit leek me erg leuk om te doen, ook omdat ik opgeleid ben als algemeen econoom, en ik me zo op verschillende terreinen kon begeven. De rest is geschiedenis, de interne ‘Idols-competitie’ heb ik winnend afgesloten en tot op heden kom ik er goed mee weg.”
Inhoudelijk is Van Mulligen ook zeer tevreden met wat hij kan betekenen voor het CBS en degenen die inzicht willen hebben in de cijfers. “Het is voor mij plezierig wanneer wat wij binnen het CBS doen aan onderzoek, op waarde geschat kan worden. Als ik over deze inhoud kan praten en de cijfers kan verduidelijken en uitleggen, dan hoop ik dat de Nederlandse bevolking meer betrokken raakt bij de inhoud. Op deze manier laten we zien dat statistieken niet saai zijn en dat er een verhaal achter zit. Die koers varen we nu binnen het CBS, terwijl we vroeger meer op de statistiek zaten dan op het inzichtelijk maken van de cijfers.”
Wat betekent de horeca voor u?
“Net als ieder ander ga ik geregeld met mijn gezin uit eten. Dat hoeft niet altijd luxe te zijn hoor, dat kan ook in een eetcafé zijn. Dat gebeurt, of in de huidige situatie moeten we eigenlijk in de verleden tijd praten, gemiddeld eens per maand, maar vaker wanneer het lekker weer is. Tweewekelijks spreek ik ook nog af met vrienden in een café in mijn thuisstad Delft. Het is jammer dat het niet kan nu, de horeca heeft een rampzalig jaar achter de rug, maar voor onze naasten moeten we voorzichtig blijven. Ik zie dat veel mensen dat best begrijpen.”
Wat is uw favoriete horecazaak?
“In Delft bezoek, of bezocht, ik vaak LEF. Die zaak zit op een heel leuk plekje en ik zit er graag. Zelf kom ik uit Groningen, de stad waar mijn hart ligt, maar Delft heeft een groot deel van mijn hart veroverd sinds ik er woon.”
Hoe zou u uw leiderschap definiëren?
“Feitelijk zit ik meer op de inhoud, dus ik voel mij niet zozeer een traditioneel leider. Zelf werk ik graag op basis van wederzijds vertrouwen, waarbij je vertrouwt op elkaars expertise. Dat houdt in dat je niet overal bovenop wilt zitten; in micromanagen geloof ik ook niet, want het motiveert mensen niet. Sterker nog; wanneer je daaraan begint, dan zitten de mensen alleen maar wachten op een seintje of goedkeuring van de baas en dat is niet stimulerend of bevorderlijk voor de productiviteit.”
BEDRIJF
Hoeveel mensen werken er binnen het CBS?
“Er werken zo’n 2000 mensen binnen het CBS. We hebben twee vestigingen in Nederland; een in Den Haag en een in Heerlen, waarbij die in Den Haag iets groter is. Verdeeld over het land zijn ook interviewers werkzaam die bij bedrijven langsgaan. Daarnaast werken er een aantal mensen op Bonaire, waar we ook verantwoordelijk zijn voor de statistiek sinds zij onderdeel van Nederland zijn.”
Hoeveel van deze mensen houden zich bezig met onze sector, de horeca?
“Dat is niet te zeggen. De cijfers die je leest over de horeca zijn gebaseerd op bepaalde onderdelen, zoals ondernemersvertrouwen, omzetten of aantal werknemers. De mensen die zich daarmee bezighouden, doen dat voor verschillende branches, waarna uiteraard ook cijfers over de horeca worden gedeeld. We hebben wel een kwartaalbericht over de horeca en in dit kwartaalbeeld lees je vier keer per jaar meer over de ontwikkelingen binnen de horeca.”
Heeft u zicht op de omzetontwikkeling binnen de horeca voor de rest van dit jaar en 2022?
“Nee, maar dat komt omdat wij enkel delen wat we meten. Aan voorspellingen doen wij niet. Het laatste kwartaalbeeld over de horeca had betrekking op het eerste kwartaal en dat zag er niet rooskleurig uit. Toen was de harde lockdown net ingegaan en was het sentiment ronduit negatief.”
Werkgelegenheid: veel horecawerknemers zijn hun baan kwijtgeraakt. Heeft u daar inzicht in of ideeën over?
“Voor iedereen die zijn baan kwijt is, is dat vervelend. Maar het kwijtraken van een bijbaan is anders dan baanverlies van een veertiger met een gezin en een hypotheeklast. In de horeca werken heel veel jongeren, dat weten we uit onze cijfers, en logischerwijs zijn zij vaak de eersten die hun baan verliezen. Daarentegen wordt de horeca gekenmerkt door een hoge mate van flexibiliteit; wanneer het druk wordt, dan komen er heel snel weer mensen bij. Wanneer we kijken naar de maandcijfers over de horeca, waarvan de meest recente die van december 2020 zijn, dan zien we dat ten opzichte van 2019 ruim 100.000 mensen hun baan kwijt zijn geraakt in de horeca. Vooral in april was er een enorme dreun, zelfs wanneer je het seizoenspatroon meeweegt dat je altijd ziet in de horeca. In de zomer volgde een herstel naar het oude niveau, maar in het najaar zagen we een enorme kaalslag binnen de branche. Ter illustratie: in augustus 2020 werkten er 428.000 mensen in de horeca, terwijl dat er in december 329.000 waren.”
Hoe verklaart u de grote krimp in werkgelegenheid in het najaar van 2020?
“Zeker weten doe ik het niet, want wij meten alleen, maar het lijkt erop dat de reserves op waren. De zomer was een pleister op de wonden, maar er was gewoon een moment bereikt waar er niets anders opzat dan mensen te ontslaan.”
Laat deze coronacrisis blijvende schade achter bij de horeca?
“Ook een lastige vraag. 2020 is het jaar van de grootste economische krimp sinds we ruim 120 jaar geleden zijn begonnen met meten bij het CBS. Het is nog nooit zo slecht geweest. Tegelijkertijd is de pijn geconcentreerd: bepaalde delen van de economie floreren, terwijl anderen het zeer zwaar hebben. Mensen in loondienst merken maar heel weinig tot niets van de crisis, maar konden als gevolg van de lockdowns hun geld niet uitgeven. Het gevolg? Er ligt dertig miljard euro op de plank; er is dus dertig miljard euro meer overgehouden dan in 2019. Dat geld ligt nu te ‘verstoffen’ en brandt in de zakken van al die Nederlanders. Terugkomend op de vraag… Dat geld kan mogelijk heel snel weer uitgegeven worden, dus ook binnen de horeca, als de samenleving weer van het slot gaat. Voor sommige horecaondernemers kan dit voldoende zijn om het te gaan redden, maar voor anderen komt het net te laat. Die zullen met de haven in zicht kopje onder gaan.”
Waarom zien we nu nog zo weinig faillissementen?
“Bij een faillissement moet er altijd sprake zijn van een schuldeiser. De rechters zijn terughoudend op dit moment, net als veel schuldeisers. Dat kan nog even volgehouden worden, maar op een gegeven moment is het geduld op. Schuldeisers gaan dan denken: ‘het heeft nu te lang geduurd, dan neem ik maar genoegen met wat minder’. Of en wanneer dat gebeurt? Daar is niets over te zeggen, want dat is afhankelijk van verschillende factoren.”
VISIE
Hoe kijkt u naar de toekomst van de horeca?
“De toekomst hoeft niet rampzalig te zijn. Het geld is er wel in de samenleving en veruit de meeste mensen hebben vertrouwen in hun eigen financiële positie. Over het verlies van banen zijn nog betrekkelijk weinig zorgen, wat duidelijk anders is dan ten tijde van de economische crisis. Natuurlijk, het verlies van de horeca is niet ineens goed te maken, want vrijwel niemand gaat straks tien keer per week naar de kroeg, terwijl hij dat daarvoor maar één keer deed. Daarentegen was er wel overheidssteun, waardoor veel horecazaken de eindstreep weten te halen.”
“Daarnaast spelen er andere sentimenten. Het is mogelijk dat startende ondernemers vraagtekens zetten bij het starten van een horecaonderneming. De tijden zijn behoorlijk onzeker geweest in de branche. Aan de positieve kant heeft de horeca, anders dan de retail, niet de bedreiging van online kanalen. De horeca verkoopt beleving, en die kun je alleen op fysieke wijze krijgen.”
Welke blijvende veranderingen zien we vanwege de coronacrisis?
“Slimme mensen bedenken blijvende innovaties tijdens de crisis. Houd er rekening mee dat het thuiswerken blijft bestaan omdat zowel werknemers als werkgevers de voordelen daarvan hebben ontdekt. Dat leidt ertoe dat bezorgservices op verschillende eetmomenten hun groei niet zomaar gaan inleveren. Ook niet na corona. Dat is een aanname hoor, een gevoel, maar het zou me niet verbazen. Het is een mooi businessmodel voor de horeca bovenop het traditionele model, dus het biedt kansen.”
Foto: Sjoerd van der Hucht
Blijf je graag op de hoogte?
Twee keer per week het actuele en relevante hotelnieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
