Voorspellen is lastig, vooral als het de toekomst betreft. Deze uitspraak is niet van Johan Cruyff, maar van de schrijver Mark Twain. Dagelijks proberen duizenden mensen over de hele wereld de toekomst in kaart te brengen. Met name grote bedrijven als Shell investeren miljoenen in het opstellen van scenario’s.
Door die scenario’s uit te werken, ontwikkelt Shell een zogenaamd voorwaarts geheugen. Volgens Shell werkt dit op dezelfde manier als een brandoefening: je oefent een situatie op een wijze die misschien maar een heel klein beetje lijkt op de werkelijk situatie. Tijdens een brandoefening is er immers geen rook, geen paniek en vaak is het zelfs aangekondigd. En toch hebben mensen die aan een brandoefening hebben meegedaan, een betere kans een daadwerkelijke brand te overleven dan zij die nooit geoefend hebben.
In al die jaren dat Shell dit nu doet, is nog nooit een scenario precies uitgekomen, maar veel scenario’s bleken de realiteit dicht te benaderen. Weggegooid geld, redeneerden critici. Een van Shells topmensen, Peter Wack, pareerde de kritiek steevast met het uitspreken van zijn motto: ‘It is better to be vaguely right, than precisely wrong.’
Ook in de hotellerie vinden we mensen die het klaarspelen om vaguely right de toekomst te voorspellen. Niet via de kristallen bol, maar via wetenschappelijk onderzoek. De Amerikaanse hoogleraar Michael Olsen bracht ruim tien jaar geleden, in opdracht van de International Hotel & Restaurant Association, de toekomst van de hotellerie in kaart. In 1995 verscheen het rapport ‘Into a new millennium’. Hierin beschreef Olsen een vijftal drijvende krachten die de hotelsector begin 21e eeuw bezig zou houden. De eerste was het toenemende belang van technologie. In een tijd dat de meeste hoteliers nog dachten dat internet wel voorbij zou gaan, wees het onderzoek op het belang van het gebruik hiervan. De tweede was ‘capacity control’. Olsen orakelde dat nieuwe intermediairs zich op internet zouden vestigen en steeds meer het kameraanbod en de prijzen zouden gaan beïnvloeden of zelfs beheersen. Een ontwikkeling die momenteel goed zichtbaar is. De derde ontwikkeling was de afnemende beschikbaarheid van kapitaal ten behoeve van investeringen in hotels. Een ontwikeling die ik minder goed kan staven, maar die wel degelijk zichtbaar lijkt. De vierde ontwikkeling besloeg een erg breed gebied: de behoefte aan een nieuw soort hotelmanagement dat veel meer op business en veel minder op ambacht moet leunen.
De verzakelijking van het hotelmanagement heeft zich de afgelopen jaren in rap tempo voltrokken en het einde lijkt nog niet in zicht. Tenslotte voorspelde Olsen het toenemend belang van veiligheid en zekerheid. In zijn rapportage voorzag hij problemen met terrorisme, maar ook de angst voor de wereldwijde verspreiding van virusziekten en hun weerslag op de reiswereld. Terugkijkend moet je vaststellen dat veel van de beschreven ontwikkelingen zich ook daadwerkelijk hebben gemanifesteerd. De IH&RA heeft haar steun aan toekomstonderzoek inmiddels gestaakt, maar Olsen gaat gelukkig gewoon door. Zodra zijn nieuwe rapport verschijnt, raad ik u aan daar eens naar te kijken. Een voorwaarts geheugen krijg je immers niet elke dag aangeboden.
