Na een bewogen en bevlogen zomer is de angst voor een tweede golf werkelijkheid. Tafelheer Sander Allegro (QL Hotels) bespreekt de stand van zaken binnen de hotellerie met Marijke Schreiner (Stayokay) Marco Lemmers (Conscious Hotels), Bastiaan Klomp (Thermae 2000) en Erwin Rozendal (Villa Beukenhof). De hoteliers maken zich zorgen over de aankomende periode, maar kijken ook verder. “Gasten in de toekomst stellen andere eisen.”
Eerst de stand van zaken nu. Want de hotellerie houdt verschillende balletjes tegelijk in de lucht, terwijl de veranderende wet- en regelgeving als een windvlaag de balletjes uit koers probeert te krijgen. Koorddansend beweegt de branche zich door deze crisis. Na een redelijk goede zomer wordt er met gepaste angst naar de aankomende periode gekeken. “Het is natuurlijk een misvatting dat de goede zomermaanden het jaar enigszins goed heeft kunnen maken”, tackled Marijke Schreiner het beeld dat veel mensen over de hotellerie hebben. “Er is een verkeerd beeld ontstaan dat we dankzij de ‘goede’ zomer het jaar recht hebben kunnen trekken. Dat is natuurlijk absoluut niet het geval.”
Het beeld dat de Nederlanders bakken met geld naar de hotellerie brachten de afgelopen zomer, is een onjuist beeld. “We hebben een gemiddelde bezettingsgraad van tussen de 25 en 30 procent kunnen draaien in de zomer. Daar waren we nog enigszins tevreden over. Jongeren uit omliggende landen kwamen wel naar Amsterdam”, vertelt Marco Lemmers, die sterk rekening heeft gehouden met een tweede golf dit najaar. Hij heeft het personeelsbestand de afgelopen zes maanden van 120 fte moeten terugbrengen naar 80 fte. "Dat is pijnlijk, maar een logisch gevolg. Van de vier hotels houden we er nog altijd een gesloten. Het afgeslankte team houden we als een roedel bij elkaar. We hebben iedereen straks weer keihard nodig.”
‘Coronamoe’
Rasondernemer Erwin Rozendal van Villa Beukenhof is bang dat de huidige lockdown verlengd wordt tot januari. “Als de cijfers zo doorgaan is er geen houden aan. Dat is ontzettend zuur, maar misschien ook wel realistisch. Voorlopig hebben de afgekondigde maatregelen van 13 oktober nog geen effect gehad. De onzekerheid die nu heerst is ontzettend klote. Je kan niet verder. En ook al is iedereen 'coronamoe’, dat virus is nog niet klaar met ons. Waar ik mij nu als ondernemer op focus is overleven. Korte termijn. Ik ben mij er zeker wel van bewust dat de periode na een vaccin er misschien anders uit gaan zien, maar voor nu zijn het de centjes waar de aandacht naartoe moet gaan."
Ruim zeven maanden geleden kondigde premier Rutte zijn intelligente lockdown af. Daar kwam op 13 oktober de gedeeltelijke lockdown bij. Twee periodes die de medewerkers in de hospitality branche mentaal een flinke tik hebben gegeven. In de hospitalitybranche werken over het algemeen mensen die de handschoen graag oppakken. Nu die handschoen niet opgepakt kan worden, ligt verveling op de loer, wat kan leiden tot een bore-out. “Functioneel overleg kan prima via Zoom”, vertelt Bastiaan Klomp. “Het is echter de juiste afstemming op maat die het uitdagend maakt. En die afstemming heb je in onzekere periodes juist nodig. Ik merk dat het team wel de sociale context mist, maar zich ook realiseert dat de situatie daar nu om vraagt. Het is de vraag hoe lang een mens dat vol kan houden.”
Marijke Schreiner ziet dat de creativiteit in het team omlaag gaat, terwijl de productiviteit bij thuiswerkers juist stijgt. “Als mensen bij elkaar zijn, gaat de creativiteit vaak omhoog. Snel schakelen zorgt voor een bepaalde energie, die mis ik nu. Toch zie ik ook dat de productiviteit omhoog gaat, maar leuk vind ik deze situatie natuurlijk niet. Je hoort met elkaar te werken. Ik merk dat er twee type mensen zijn: mensen die juist de sociale contacten nodig hebben om zowel productief en creatief te blijven en mensen die beide aspecten thuis ook kunnen invullen. Ik vind dat je beide moet bedienen. Uit loyaliteit naar je collega toe die wél graag samen is, moet je je als thuisblijver misschien ook afvragen hoe je hem of haar betrokken houdt. Binden en boeien blijft de uitdaging."
Toekomst
De economische gevolgen voor de hospitalitybranche zijn ongekend groot. Erwin Rozendal verwacht en hoopt op meer steun van de overheid bij het langer aanhouden van de huidige maatregelen. “NOW-3 is op dit moment niet voldoende als de maatregelen langer aanhouden of juist verscherpen. Ik zie het voorlopig niet versoepelen. Ik denk dat het verstandig is als er maatwerk in die steun komt zoals een scheiding tussen natte en droge horeca. De economie in z’n algemeen wordt op deze manier gekild. Ik vind dat daar meer aandacht naartoe moet gaan. Sowieso lijkt het mij verstandig om een minister van toerisme te installeren, als je alleen al kijkt naar hoeveel mensen er in onze branche werken… Ik heb het al vaker tegen Dirk Beljaarts (algemeen directeur KHN, red.), gezegd, maar hij lijkt mij een goede kandidaat.”
De stip die op de horizon wordt gezet, verschuift iedere keer verder weg. De hotellerie op het niveau van 2019 is verre toekomstmuziek. Toch maken de hoteliers zich aan de digitale tafel zorgen over de personele bezetting op het moment dat het niveau 2019 weer wordt aangetikt. “Want dat gaat komen”, verzekert Marco Lemmers. “Daarom is het nu ontzettend belangrijk dat we investeren in de mensen die over vijf jaar de opmars van de hotellerie gaan dragen. Trainees van de hotelscholen hebben moeite om een stageplek te vinden, wat niet vreemd is, maar ik ben ervan overtuigd dat je jongeren nu moet stimuleren en op moet leiden tot uitstekende hospitality professionals.”
“De sleutel ligt bij ons”, vervolgt Bastiaan Klomp. “Wij hebben nu de verantwoordelijkheid om het werk aantrekkelijk te maken en te houden voor de toekomstige professionals. Daarmee zullen zaken veranderen. Het zakelijke verkeer zal echt anders ingericht gaan worden. Mensen zullen nog wel de behoefte hebben om elkaar te zien, maar denken elke keer goed na over of het wel echt noodzakelijk is. Ik geloof in de hybride vorm en met het verduurzamen en digitaliseren van de branche spreek je meteen de generatie aan die eraan zit te komen. Prijzen dumpen zal niet meer gebeuren. Hotels zullen beter moeten worden, niet per se goedkoper.”
Met die veranderingen worden er ook andere eisen aan steunpakketten gesteld. KLM leent 3,4 miljard euro van de Nederlandse overheid. Het kabinet heeft verschillende voorwaarden gesteld aan dat steunpakket, waaronder de eis dat KLM de CO2-uitstoot per passagier per kilometer met vijftig procent heeft verminderd in 2030 ten opzichte van 2005. Is het te rechtvaardigen om, als er een groter steunpakket voor de horeca komt, daar voorwaarden aan te stellen op het gebied van duurzaamheid? “Lijkt mij onverstandig”, zegt Erwin Rozendal. “Op dit moment zijn ontzettend veel ondernemers in de hospitalitybranche in de modus overleven. De helft is technisch failliet, als er dan extra voorwaarden worden gesteld aan financiële steun, valt nog meer om. Villa Beukenhof is een pand van een paar honderd jaar oud. Als ik nu alles moet gaan verduurzamen, is daar absoluut geen geld voor. In de verdere toekomst lijkt het mij een goed idee. Nu is verduurzamen niet aan de orde. Eerst overleven.”
Paniekvoetbal
Bij het financieren van hotels kijken banken echter wel naar aspecten op het gebied van duurzaamheid binnen het pand en de exploitatie. Zo gaf Barbara Baarsma, directievoorzitter van Rabobank Amsterdam, in een interview met Hospitality Management aan dat verduurzaming geen ‘nice to have’ maar een ‘need to have’ is geworden. Iets dat Marco Lemmers met zijn Conscious Hotels omarmt. Toch heeft hij kritiek op Baarsma. “In datzelfde interview pleit ze voor herbestemming bij Amsterdamse hotels. Ik vind dat paniekvoetbal en niet bevorderlijk voor de situatie. We moeten meer in oplossingen gaan denken en de polarisatie een halt toe roepen. We hebben elkaar keihard nodig. De blaastesten worden steeds secuurder. Door die in te voeren kan je aan de voorkant van het hotel een ‘coronavrije' muur optrekken. Alles achter de blaastest is safe. Ik heb er goede hoop op dat het een oplossing is. Verder denk ik dat je als hotelier verder moet kijken dan deze crisis. Er komt een generatie aan die een duurzaam concept als voorwaarde ziet om een verblijf te boeken. Doe je het niet uit idealistisch oogpunt, dan is het wel uit economisch oogpunt verstandig om te verduurzamen richting de toekomst.”
Ook Marijke Schreiner ziet geen heil in het herbestemmen van haar hostels. Ze is te veel hotelier om een re-shuffle in te zetten. “We denken er wel over na. Noodopvang, studentenhuisvesting… Maar we zijn in de basis hoteliers. Waar ik wel voorstander van ben is om ná deze crisis voorwaarden te stellen aan leningen en staatssteun op het gebied van verduurzamen. Daarmee creëer je een langetermijnwaarde. Waar we ons op de korte termijn over moeten buigen is de vraag of gasten nog wel met vreemden op de kamer durven. Ook ná corona. Met dat vraagstuk zijn we nu hard bezig.”
De overlevingsmodi bij de hoteliers geeft twee rode draden weer; korte- en langetermijn. Terwijl de ‘coronastorm’ steeds sterker wordt, wordt er meer gevraagd van de inventiviteit en flexibiliteit van 'de tafel’. De horizon verandert, de storm steekt op. Het enige dat nog werkt is het eigen kompas. En die wordt gevolgd.
Interview: Sander Allegro (QL Hotels)
Tekst: David Bakker
Blijf je graag op de hoogte?
Twee keer per week het actuele en relevante hotelnieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
