Vorig jaar rond deze tijd moesten we nog uitleggen waar de letters ESG en vooral CSRD en ESRS voor staan. Dat is eigenlijk al bijna niet meer nodig. Dat is het goede nieuws! Is er dan ook slecht nieuws? Ja en nee, dat ligt aan de invalshoek die je kiest.
Belang van duurzaamheid en ESG
Grasduinend in de diverse hospitality-bladen kom je het onderwerp duurzaamheid steevast tegen, positief én negatief.
Zo waarschuwt een vooraanstaande Destination Management Company dat zij sustainability oprecht belangrijk vinden en ook drukdoende zijn alle noodzakelijke certificaten te verkrijgen. Maar tegelijkertijd zijn zij zich ook bewust van alle wetgeving waar ze op enig moment aan moeten gaan voldoen. In hetzelfde blad staat een stuk over greenwashing. Claimen dat je groen bent of duurzaam vliegt is niet langer zonder consequenties als het niet klopt of pertinent onwaar is. Bijvoorbeeld kreeg recent de KLM een stevige tik op de vingers omdat hun reclame-uitingen suggereerden dat vliegen duurzaam kan zijn.
Ook zie je meer en meer dat gasten, bedrijven en vastgoedeigenaren iets positiefs willen nalaten. Naast het reduceren van afval, groene energie of het afnemen van lokale producten, wordt ‘giving back to the community’ steeds populairder. Denk aan programma’s om gezamenlijk een buurtproject te helpen door bijvoorbeeld een pand voor jongeren op te knappen, of de tuin van het verpleeghuis een onderhoudsbeurt te geven. Ook het onderwerp Diversiteit & Inclusie staat tegenwoordig prominent op de agenda.
Bestaande wet- en regelgeving
Van de andere kant, zeer begrijpelijk, horen wij regelmatig ondernemers verzuchten dat er alwéér nieuwe wetgeving is en dat ze door de bomen het bos niet meer zien.
Toch lijkt het allemaal erger dan het is. Daarmee doelen we op al bestaande regels die nieuw lijken, maar het eigenlijk helemaal niet zijn. Er zijn een groot aantal wettelijke verplichtingen waar elke organisatie - binnen en buiten de hospitality-sector – sowieso al aan moet voldoen en die weer terugkomen in de CSRD. En het mooie is dat het merendeel van de hospitality-bedrijven deze wetgeving eigenlijk ook al ingebed heeft in hun dagelijkse operatie.
Positieve tendens zichtbaar
Het goede nieuws is dat veel organisaties bewust zijn van, en bezig zijn met (deel)aspecten van ESG. Of dit betekent dat iedereen klaar is voor de verantwoording van hun ESG-beleid – de verslaglegging volgens de CSRD – is een andere vraag. De drie ESG-pijlers raken verschillende afdelingen of business units van een organisatie, waardoor niet altijd duidelijk is wat al bekend is en wat nog niet. Of waar informatie terug te vinden is binnen het bedrijf. Het belangrijkste echter is dat wij durven te constateren dat de eerste stappen zijn gezet.
Wanneer we de bekendheid met het belang van ESG én de vele wetten en regels die al van kracht zijn combineren, kun je door de overlap bloot te leggen, vrij eenvoudig al starten met een eerste duurzaamheidverslag. Simpelweg door dat wat er al gebeurt te gebruiken voor de publicatie van het (sociaal) jaarverslag.
Overzicht van de belangrijkste regels
We geven hierna een overzicht van een aantal belangrijke regels die er al zijn. Tegelijkertijd geven we aan onder welke pijler ze vallen in de CSRD, onder de E, S, of G pijler. In goed Nederlands of ze onder de duurzaamheid en ecologische pijler, de sociale of de pijler van goed bestuur behoren. Het is zeker geen complete opsomming, en ook gelden deze wetten niet voor iedereen, voor sommige bedrijven geldt een nadere bepaling en is bijvoorbeeld de omvang van het bedrijf van belang. We hebben zo veel als mogelijk websites toegevoegd, zodat de precieze bepalingen makkelijk op te zoeken zijn.
Een disclaimer vooraf, we kunnen niet volledig zijn. Dit omdat de CSRD nog niet is uitgekristalliseerd: MKB en sectorspecifieke bepalingen zijn nog niet allemaal duidelijk. Daarnaast zijn er bedrijven die volgend jaar al CSRD-plichtig zullen zijn. Deze moeten een stap verder gaan dan wat wij hier aangeven en aan alle CSRD-voorwaarden voldoen.
ENVIRONMENT
Single Use Plastic (SUP) Wetgeving sinds 2019, handhaving vanaf 2024
Energielabel Wetgeving sinds 2017
Wet werkgebonden personenmobiliteit
SOCIAL
Diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit (DE&I)
Arbeidsvoorwaarden
Diversiteitsquotum (Wetgeving sinds 2023)
GOVERNANCE
AVG Algemene Verordening Gegevensbescherming (sinds 2026)
Wet bescherming Klokkenluiders
We starten met de bepalingen die vallen onder de E van Environmental. Niet geheel verwonderlijk bevat het milieudeel een zeer groot aantal wetten en regels. Veel daarvan zijn Europees, een enkele is Nederlands maar dan vaak geënt op Europese wetgeving.
Iets waar de hospitality-industrie vrijwel zonder uitzondering invulling aan heeft gegeven is de vermindering van plastic, en meer specifiek de vermindering en het terugdringen van Single-use Plastic. Deze wet is al in 2019 ingegaan, maar handhaving vindt eigenlijk pas plaats sinds vorig jaar. Met name in de MICE-industrie speelt dit een grote rol en veel congresvenues, maar ook andere hospitality-organisaties, hebben al een behoorlijke verbetering laten zien op dit vlak. In de CSRD valt dit onder de ESRS E2 – verontreiniging.
Een andere bepaling is het Energielabel. Er gold sinds 2017 al een energielabel voor utiliteitsgebouwen, maar deze verplichting was er ook voor andere gebouwen met publiek toegankelijke delen vanaf 250 vierkante meter, zoals restaurants en hotels. Sinds 2023 is ieder kantoor in Nederland groter dan 100 vierkante meter verplicht om minimaal energielabel C te hebben. Veel hotels komen al snel aan dit aantal vierkante meters, zij het met hun verhuurbare vergaderruimtes dan wel met eigen kantoren. Ook hier is het goede nieuws weer dat veel hotels hieraan voldoen. Monumenten zijn uitgezonderd van deze verplichting. Dat lijkt positief, maar is het niet altijd. Want juist dat verduurzamen kan ook veel besparing opleveren en daar knelt vaak de schoen. Het niet hoeven te voldoen aan het energielabel brengt andere verplichtingen met zich mee die juist weer belemmerend werken - maar dat terzijde. Energiebesparingen vallen onder de eerste ESRS E1 van klimaatverandering.
Daarnaast is op 1 juli de wet op werkgebonden personenmobiliteit ingegaan. Deze wet verplicht werkgevers met meer dan honderd medewerkers gegevens te verstrekken over hun woon-werkmobiliteit. Weer een nieuwe wet, best ingrijpend en vooruitlopend op de CSRD. Ook dit valt onder ESRS E1 en betreft CO2-reductie.
Dit zijn een paar van de vele bestaande wetten en richtlijnen op klimaatgebied. Op sociaal gebied zijn er ook de nodige regels en voorschriften en ook daar zijn er veel die - al dan niet bewust - goed zijn ingebed in de hospitality-industrie.
Een belangrijke sociale richtlijn betreft het medewerkersbestand en valt onder de ESRS S1. Dit is in de hospitality van oudsher zeer divers, bestaand uit een mix van man-vrouw en medewerkers met veel verschillende etnische achtergronden. Juist in een tijd waarin diversiteit hoog in het vaandel staat, is dit dus een pré voor onze industrie. Daar mogen we dan ook best wel eens trots op zijn! Sterker nog, hier zouden we meer prat op mogen gaan en onszelf voor op de borst mogen slaan.
De wet die toezicht gelijke kansen bij werving en selectie zou moeten regelen is begin dit jaar verworpen, maar lijkt voor de hospitality-industrie met zijn grote diversiteit overbodig. Behalve diversiteit gaat het echter ook om inclusie. Of de sector daar net zo goed op scoort, is een vraag die eenieder voor zich kan invullen.
Ook met betrekking tot regelgeving die eigen werknemers aangaat, vallen onderdelen die over arbeidsvoorwaarden gaan. In het algemeen lijkt iedereen de horeca CAO te volgen, waar alle rechten en plichten voor werkgever en werknemer in staan vermeld. Hospitality-bedrijven salariëren ook volgens deze CAO. Hierover kunnen we dus kort zijn.
Sinds 2022 is de zogeheten wet diversiteitsquotum of ingroeiquotum ingegaan, in de volksmond het vrouwenquotum genoemd. Deze wet wil een gelijkelijke verdeling tussen het aantal mannen en vrouwen in de raad van commissarissen (rvc) in beursgenoteerde bedrijven bewerkstelligen. Veel hotels of hotelketens hebben hier niet mee te maken, simpelweg omdat ze niet groot genoeg zijn of niet beursgenoteerd. Daarnaast hebben veel hospitality-bedrijven überhaupt geen rvc. En indien men dit wel heeft, zo blijkt uit eerder onderzoek, publiceren veel hotel(keten)s dit niet op hun website. Dit laatste is een eerder een governance aspect: het vermelden van de rvc op de website naast de vermelding in het jaarverslag komt transparantie ten goede. En behoort daarmee tot de ESRS G1, de governance.
Ook willen we nog de wet bescherming klokkenluiders noemen, ook onderdeel van de ESRS G1. De sinds 2019 bestaande Europese richtlijn is veranderd en is voor meer werkgevers gaan gelden. Dit komt omdat niet alleen werknemers, maar ook bijvoorbeeld uitzendkrachten en stagiaires nu meetellen waardoor men al snel over de grens van vijftig medewerkers komt. Deze wet is in december 2023 van kracht geworden en als het goed is heeft elk hospitality-bedrijf een interne meldprocedure opgesteld.
Opvallend is dat de meeste hotels zich goed houden aan de wet- en regelgeving en zelfs veel meer doen! Waarom gaan we dit als sector niet vertellen? De CSRD vraagt om transparantie, laten we trots zijn op wat we als hospitality-branche bijdragen. Het is zeker niet nodig om het beste (of het snelste) jongetje van de klas te zijn, maar laten zien wat je doet, wekt vertrouwen en toont visie. En daar worden onze medewerkers automatisch blij van hebben wij meermaals ervaren.
Tot slot, ben jij die innovator in duurzaamheid?
We delen nog een blog van Prof. Dr. Niels van Nieuw Amerongen waarin hij die drie aanvliegroutes beschrijft voor accountants over hoe zij hun klanten kunnen benaderen wanneer het over duurzaamheid en ESG gaat. En dat kunnen we een op een vertalen naar de hospitality-branche.
Van Nieuw Amerongen geeft drie typologieën:
1) Zij die zich intrinsiek verplicht voelen om met ESG aan de slag te gaan, de morele benadering’ die het midden houdt tussen een juridisch-ethische insteek: het moet vanwege de wet, men wil dit vanwege het maatschappelijk belang;
2) Zij die financieel gewin of mogelijk verlies zien en daarom ESG-beleid gaan voeren: de economische benadering;
3) Zij die sowieso gekant zijn tegen elke verandering en in de weerstand schieten: de psychologische benadering.
Hij houdt accountants deze drie typen ondernemers voor. Vertaald in marketing termen zou de eerste groep tot de innovators of early adapters behoren, de tweede tot de early en late majority en de laatste groep tot de laggards.
Wij zijn benieuwd welk type ondernemer jij bent of wil zijn. Wij zien steeds meer ondernemers die tot de eerste groep van early adapters willen behoren. Dat is heel goed nieuws, toch!?
ELAN - ESG in Hospitality is opgericht door Elvira Wilthagen en Angelique Lombarts. De twee oprichters brengen jarenlange kennis en ervaring mee binnen de hospitality, recreatie en toerismebranche. Zij zijn gespecialiseerd in organisatiekunde, marketing & sales en governance. Daarnaast werken ze samen met partners die hun kennis en ervaring verder aanvullen. www: elan-esginhospitality.nl
