Wanneer je Van der Valk heet en dan niet zo’n mooie roofvogel, maar een toekan in het beeldmerk van jouw hotelgroep zet, mag je gerust een beetje tegendraads genoemd worden. De redactie van Hospitality Management weet dat een toekan een spechtachtige, tropische klimvogel is; ‘toekan’ is tevens de naam voor een sterrenbeeld, en bij sterren zou je aan hotels kunnen denken... Zet er een ‘g’ achter, en je hebt ‘toekang’; dat betekent ambachtsman, in het maleis. Ergens past dat ook wel. De directeur van Hotel Tiel behoort niet tot de familie Van der Valk; misschien weet hij daarom niet waarom een tropische klimvogel zijn hotel siert, maar hij weet wel veel te vertellen over een spraakmakend parkeerdek. (En over negatieve media-aandacht.) Het is tijd voor zijn verhaal.
In het voorwoord van dit blad - een paar nummers geleden - werd gewag gemaakt van het Schlagerfestival dat dankzij Gerrit van der Valk georganiseerd kon worden. Dat festival van volksmuziek past goed bij het stereotiepe voorstellingsbeeld dat de hotelketen Van der Valk oproept bij talloze Nederlanders: laagdrempelig, pretentieloos, niet duur, eigenzinnig - en daarmee o zo Nederlands. De term ‘degelijk’, waarvoor doorgaans Nederlanders en Duitsers model staan, hoort niet echt bij ‘de toekan’; zeker niet na wat belastingperikelen en het niet naleven van bouwvoorschriften. Dramatisch dieptepunt: het instorten van het parkeerdek van Hotel Tiel.
Blaam
‘De wens om snel weer open te gaan, leefde heel sterk bij ons.’ - Zo steekt Rick van Dorssen onmiddellijk van wal. ‘Maar we vroegen ons natuurlijk wel af hoe het zat met de veiligheid van de rest van het gebouw. Enerzijds graag weer open, anderzijds een traject uitzetten dat inzicht zou geven in de bouwkundige staat van het hotel. We zijn ons geen moment bewust geweest van eventuele gevaren, maar hoe “het” heeft kunnen gebeuren, werd ons al snel duidelijk; daar hoefde je geen bouwkundige voor te zijn.’
Met andere woorden: de verantwoordelijke architect en de aannemer hebben overduidelijk slecht werk afgeleverd. ‘Daar wordt nog onderzoek naar gedaan,’ aldus Van Dorssen. ‘Bij de bouw is Gert-Jan van der Valk niet betrokken geweest (eigenaar; woont in het hotel) en ik ook niet, want ik werk hier pas sinds 1 augustus. Doordat de bouw een langere periode - bijna drie jaar - in beslag heeft genomen, is het niet makkelijk om te achterhalen wie nu precies waar de hand in gehad heeft. Het parkeerdek is in het begin van de jaren tachtig neergezet, en gedurende de bouwperiode zijn er diverse wijzigingen aangebracht.’
Natuurlijk treft een deel van de blaam het eigen bouwbedrijf van Van der Valk; natuurlijk zal de architect zijn handen niet in onschuld kunnen wassen, maar in een inmiddels verschenen rapport van VROM wordt ook ‘gefronst’ in de richting van de gemeente. Van Dorssen: ‘De gemeente was destijds erg enthousiast over de komst van het hotel, en er is flink gecommuniceerd over de bouwplannen. Dat is te weinig gedocumenteerd. Er is een bouwvergunning afgegeven, maar de controlerende taak heeft men vervolgens te licht opgevat.’ - Een inmiddels verschenen rapport van de gemeente bevat dezelfde conclusie: de vroede vaderen van Tiel hielden onvoldoende toezicht.
Een lichte taakopvatting, maar het parkeerdek met auto’s was allerminst licht. Van Dorssen pakt een vel papier en begint te schetsen. Zonder in technische details te willen treden, noteren we - terwijl Van Dorssen lustig doortekent - dat het falen van de constructie te maken had met het ontbreken van metselwerk ergens in of aan de T-balken; metselwerk dat elders in het hotel wel is aangebracht teneinde de draagconstructie te verstevigen.
Het onderzoek naar de gang van zaken wordt weliswaar in opdracht van de gemeente uitgevoerd, maar volgens Van Dorssen is daar vruchtbaar overleg aan voorafgegaan. ‘De relatie met de gemeente is goed,’ beweert hij. - Toch zal die relatie iets meer gespannen of ‘stijfjes’ zijn geworden, toen er opnieuw iets met ‘verstijvingschotjes’ aan de hand was...
Vertrouwen
Wat moet je doen als de ingenieurs het niet met elkaar eens zijn? In de nasleep van het Tielse drama - gelukkig was het geen tragedie - speelden twee ingenieursbureaus een hoofdrol: ABT en Arcadis. Het eerste bureau trok een eenduidige conclusie uit het ontbreken van gelaste verstijvingschotjes onder de vloer van het restaurant: een te groot veiligheidsrisico. Arcadis daarentegen, vond dat het eerder genoemde metselwerk voldoende stevigheid/stijfheid bood voor het restaurant, aangezien de overspanningen tussen de draagbalken minder groot waren dan onder het parkeerdek. Hoe het ook zij, op 16 maart werd het hotel opnieuw gesloten.
Eerst dus het instorten van het parkeerdek op 10 februari, toen de sluiting op 16 maart. Van Dorssen: ‘Ik had voorgesteld om gefaseerd, per segment van het hotel, de gewenste verbeteringen aan te brengen, maar daar zag de gemeente niets in; hoewel het hotelkamerdeel volstrekt veilig was. We zijn dus helemaal dicht gegaan, mede omdat het technische aspect moeilijk te communiceren was naar de gasten toe - nog afgezien van de overlast tijdens de bouwwerkzaamheden.’
Al met al een kostbare zaak. Alleen de werkzaamheden zouden al zo’n drie miljoen euro gaan kosten (op een jaaromzet van ruim elf miljoen). Gert-Jan van der Valk en Rick van Dorssen werden het snel eens: uit al dat gedoe zou wel een veilig gebouw tevoorschijn komen, maar dan toch nog een gebouw dat in logistiek opzicht - verrezen in de jaren zeventig - te wensen overliet. Kortom: nieuwbouwplannen. Van Dorssen: ‘We hebben toen de gemeente in kennis gesteld van onze overwegingen en plannen. Het kwam hier op neer: wij willen de hotelkamers gewoon weer in gebruik nemen - daar was immers niets mee aan de hand - en we zorgen voor een ontbijtruimte. Vervolgens kunnen we ons gaan beraden over het creëren van andere faciliteiten door middel van nieuwbouw. Zo is het ook gebeurd.’
Helaas zorgde de verbouwing van het zwembad tot ontbijtruimte en restaurant voor nieuwe commotie. Door ingrijpen van de Tielse burgemeester Van Tellingen moest het werk gestaakt worden. De reden: er was geen vergunning aangevraagd voor het leggen van de vloer. (Wel voor de andere werkzaamheden in het zwembad.) Volgens Van Tellingen had Van der Valk ‘de vertrouwensband met de gemeente geschaad’.
VROM
Is Van Dorssen iets te doortastend geweest? ‘Al die werkzaamheden konden plaatsvinden zonder het aanvragen van allerlei ingewikkelde vergunningen, doordat wij Arcadis en ABT in huis hadden,’ verklaart hij. ‘Wij hadden met de gemeente afgesproken dat we al het nodige mochten doen, mits Arcadis en ABT hun instemming en goedkeuring gaven.’
De verbouwing van het zwembad bracht wederom een golf van negatieve publiciteit teweeg. Van Dorssen: ‘Voor mij was toen een beetje de maat vol. Ik dacht: we proberen zo hard te overleven; werkt de gemeente nu mee of alleen maar tegen? Wat is er aan de hand? Ik ben toen met ze gaan praten, en dat heeft het beoogde resultaat gehad: er kwam een einde aan de wat rommelige manier van met elkaar communiceren. Sindsdien werken we op een prettige manier samen. De lucht is opgeklaard.’
Alleen toen... lag VROM nog dwars. Nadat Hotel Tiel de gemeentelijke inspectierondes (twee) ongeschonden had doorstaan, drong VROM alsnog aan op sluiting. Over het hoe en waarom blijft Van Dorssen in eerste instantie een beetje vaag, maar dat is wellicht omdat het een ‘vage’ materie is. ‘We hebben hier een gebouw uit 1980 dat wordt onderworpen aan regelgeving uit 2002,’ zegt hij enigszins verbolgen. ‘Normaal gesproken krijgt een ondernemer de tijd om zijn bedrijf aan nieuwe regelgeving aan te passen, maar die tijd lijkt men ons niet te gunnen.’
Na enig aandringen vertelt Van Dorssen dat de bezwaren van VROM te maken hadden met de brandveiligheid. ‘De schachten waardoor de bekabeling liep naar de kamers, stonden in een open verbinding met elkaar. Wij hadden al een stappenplan opgesteld, in samenwerking met de brandweer, om dat probleem aan te pakken, maar door de dreigende houding van VROM hebben we in één weekeinde de hele zaak in orde gebracht. In een vol hotel, met de brandweer die constant over onze schouders meekeek... Die actie is voor de houding van VROM trouwens wel belangrijk geweest: ze hebben gezien dat wij wel degelijk volop bereid zijn om mee te werken.’
Meewerken, samenwerken, langs elkaar heen werken; het had allemaal beter gekund, om het maar eufemistisch te zeggen. Van Dorssen besefte dat natuurlijk, dus hij drong erop aan dat VROM aan tafel zou gaan zitten met Arcadis en ABT. ‘De mensen van VROM leken immers volstrekt geen oog te hebben voor de bevindingen en het oordeel van die twee gerespecteerde ingenieursbureaus. Dat is gelukkig veranderd.’
Het Tielse nachtleven
Waar gaat het heen met dit viersterrenhotel? Het zwembad is een restaurant geworden. Daar heeft de strikte Nederlandse regelgeving ook iets mee te maken. Van Dorssen: ‘Denk maar aan een waterbeheersplan dat echt niet meer zo simpel is. En stel dat iemand uitglijdt in het zwembad... Tegenwoordig word je voor alles en nog wat verantwoordelijk gehouden.’
Het is niet zo dat Hotel Tiel zich in de toekomst louter wil gaan richten op het verstrekken van logies; verre van dat. Met de gemeente is al gepraat over het accommoderen van ‘het Tielse uitgaansleven’: een feestzaal, een kegelbaan, sportfaciliteiten, een zonnecentrum, een dancing... ‘Daar is behoefte aan’, meent Van Dorssen. ‘maar je moet het wel animeren.’
Hotel Tiel is er dus niet alleen, als het aan Van Dorssen ligt, voor de gebruikers van de A15. ‘Het hotel moet een toegevoegde waarde hebben voor Tiel. Dat proberen wij de laatste tijd sterk uit te dragen. De openstelling van het hotel zoals het nu is - met enkel hotelkamers en een restaurant - heeft een tijdelijk karakter: de familie Van der Valk heeft veel meer plannen met dit terrein. Er moet aan de voorzijde van het gebouw, waar het parkeerdek stond, een nieuw hotel verrijzen. Voor het realiseren van de andere faciliteiten is een wijziging van het bestemmingsplan noodzakelijk, want we hebben dan meer ruimte nodig.’
Fraaie toekomstplannen ten spijt, al met al heeft het imago van Hotel Tiel een deukje opgelopen, om het maar mild te zeggen. ‘Dat hebben we gemerkt,’ erkent Van Dorssen. ‘Het bezettingspercentage van de hotelkamers is nu wel weer aardig; nog geen erg mooie cijfers, maar vooruit. Noodgedwongen hebben we nieuwe segmenten van de markt benaderd: niet meer hoofdzakelijk het zakenpubliek, maar ook bussen met halfpensiontoeristen. Voorheen zaten we qua bezetting net boven de zeventig procent, nu net boven de vijftig. Maar het is oplopend.’
Keurslijf
Van der Valk komt ongetwijfeld weer op de pootjes terecht; daar staat de omvang van de organisatie borg voor. We praten hier over acht ‘staken’: een onderverdeling die gebaseerd is op de verschillende takken binnen de familie, alsmede op regionale grenzen en geïncorporeerde bedrijven (bouw, entertainment...). Van Dorssen: ‘In Nederland hebben we zes “Van der Valks”; in Duitsland negen; een paar in België, één in Spanje en dan nog Curaçao-Bonaire. Dan hebben we nog vliegreizen en dergelijke. Dat is onze staak. Ik vind het heel belangrijk dat sowieso de bedrijven in Nederland goed samenwerken; dat is een stokpaardje van mij. We hoeven niet allemaal zelf het wiel uit te vinden.’ - Het is trouwens nog maar de vraag in hoeverre directeuren zelf uitvindertje mogen spelen... ‘We zitten wel in een bepaald keurslijf,’ geeft Van Dorssen aarzelend toe. ‘Je hebt natuurlijk met een familie te maken.’
Het ‘familiaire’ aspect van Van der Valk zorgt in ieder geval voor het in stand houden van de laagdrempeligheid. ‘Daar willen we beslist niet aan tornen,’ zegt Van Dorssen. ‘Het rebelse, wat altijd door Gerrit van der Valk is uitgestraald, willen we eigenlijk allemaal wel een beetje. Dat spreekt mensen aan. We zijn nooit pretentieus geweest en dat moet zo blijven. In ons restaurant bijvoorbeeld, zijn de gasten gewend aan een bepaalde manier van serveren (de beroemde schaaltjes). In het begin dacht ik: laten we gewoon op plateservice overgaan. Maar daar ben ik helemaal van teruggekomen. Ik zal in dit hotel alle zeilen bijzetten om het oude vertrouwde product te blijven serveren.’ - Continuïteit is een hoog goed. Van der Valk blijft gelukkig gewoon Van der Valk.
HM302002
