Vijf jaar geleden sprak Hospitality Management Atilay en Gunay Uslu, de ondernemende broer en zus achter Corendon, al over de hoteltak van de touroperator. Sinds 2019 is er veel gebeurd: de coronapandemie legde de reiswereld stil en Gunay Uslu (51) verruilde het familiebedrijf voor een periode in Den Haag als staatssecretaris van Cultuur en Media. Begin dit jaar keerde zij als CEO terug bij het bedrijf en in het Corendon Village Hotel bij Schiphol praat zij ons bij over de afgelopen jaren en de plannen voor de toekomst: “In je eentje succes hebben is helemaal niet zo leuk.”
Eind november 2023 werd het nieuws bekendgemaakt dat Uslu, na een ‘dringend beroep’ vanuit Corendon, het demissionaire Kabinet-Rutte IV zou verlaten om op 10 januari aan te treden als nieuwe bestuurder van het bedrijf: “Dat beroep kwam van CEO Steven van der Heijden, niet van mijn broer. Hij vroeg mij om hem op te volgen en helaas kon dat niet wachten tot het einde van onze demissionaire periode. We waren al sinds juli demissionair en ik had het liefst ook willen wachten, maar dat was niet mogelijk. Dus moest ik er eerder uit. Daarna heb ik wel even moeten acclimatiseren, want de politiek is een hectisch bestaan. Al is het niet rustiger nu ik de CEO ben van Corendon”, glimlacht zij. “Aan de ene kant is het niet te vergelijken met de politiek, maar aan de andere kant opereerde ik als staatssecretaris ook gewoon als ondernemer. Ik ben gesprekken aangegaan met de sector om te kijken waar de problemen lagen, heb een goede analyse gemaakt en gekeken met wie we konden samenwerken om oplossingen te vinden.”
Vanwege haar achtergrond als cultuurhistoricus en activiteiten in de culturele sector werd Uslu door D66 gevraagd het staatssecretarisschap op zich te nemen. Zij begon met dertien doelen aan haar periode in het kabinet, waarvan zij er een flink aantal heeft kunnen verwezenlijken: “Mijn focus lag echt op de makers, want zonder makers geen cultuur. En we zien niet altijd in hoe belangrijk de makers zijn, dat zie je ook terug in de betaling die zij krijgen. Eigenlijk had ik vier volle jaren nodig voor mijn plannen, dat is helaas niet gelukt. Maar ik heb veel zaken in gang kunnen zetten, die hopelijk worden opgepakt door het volgende kabinet. Wat ik bijvoorbeeld heel mooi en bijzonder vond, was de bibliotheek weer op de kaart zetten. Daar is het afgelopen decennium flink op bezuinigd en in de afgelopen jaren zijn zo’n honderd bibliotheken gesloten. Daar is weer budget voor vrijgemaakt, maar ik heb ook geprobeerd het verhaal van het belang van bibliotheken in een samenleving te vertellen. In deze tijd van bubbels en tegenstellingen, is het een van de weinige publieke plekken waar verschillende lagen van de samenleving bij elkaar komen: jong, oud, diverse culturele en sociaaleconomische achtergronden, religieuze en seksuele voorkeuren. Qua diversiteit is het echt de plek waar de samenleving elkaar in het klein ontmoet en dat hebben we de afgelopen tien jaar verwaarloosd.”
“Twee grote dingen heb ik helaas niet kunnen doen: de herzieningen van het cultuurbestel en het mediabestel. Voor beide herzieningen heb ik adviezen gevraagd en gekregen, maar helaas kon ik daar niets mee omdat je geen nieuw beleid mag maken wanneer je demissionair bent. Dat is enorm frustrerend en ik vind het heel, héél jammer dat het kabinet is gevallen. Het is nog steeds zo dat ik er erg mee bezig ben, ik heb slapeloze nachten gehad van de ontwikkelingen en omdat ik eerder weg moest. Ik had het gewoon graag willen afmaken en dat is niet gelukt. Ik droom nog regelmatig dat ik politici adviezen geef over het vormgeven van cultuurbeleid.”
Tegendenkers
De ervaringen die Uslu opdeed in Den Haag neem zij nu mee terug naar het familiebedrijf. Met een teletekstreisbureau stond zij in 1997 tijdens haar studententijd zelfs aan de wieg van Corendon. Hierna legde zij de focus weer op haar studie en uiteindelijk volgde een promotie met een proefschrift over de Turks-Ottomaanse invloeden op de overlevering van de inname van Troje. Haar broer Atilay bouwde Corendon in de tussenliggende jaren uit tot een grote touroperator en vroeg zijn zus in 2014 terug te keren om de hoteltak van het bedrijf op poten te zetten. Met de nodige politieke ervaring op zak is zij nu voor de tweede keer terug op het oude nest: “Mijn ervaringen als staatssecretaris hebben op vele manieren invloed gehad op mijn denkbeelden over reizen. Laat ik beginnen dat het de meest fantastische, fascinerende, inspirerende en enerverende periode in mijn leven was. Ik heb heel veel geleerd en hoop toch ook wel nuttig te zijn geweest. Wat ik mee terugneem naar Corendon zijn de gesprekken die ik heb gevoerd in de sector, want daar zitten de tegendenkers. Het is niet voor niets dat je cultuurmaker wordt: wanneer je creëert denk je ‘out of the box’, kan je problemen vanuit andere perspectieven bestuderen en met oplossingen komen. Die creatieve denkkracht is ontzettend belangrijk in deze complexe maatschappij met complexe problemen.”
Voor de nieuwe CEO is de stap van het maken van cultuurbeleid naar hospitality en reizen niet zo groot als wellicht op het eerste gezicht lijkt: “Het gevoel dat ik bijvoorbeeld heb bij bibliotheken, heb ik ook een beetje bij hotellobby’s. Misschien dat ik daarom zo dol ben op hotels. Ik heb mijn proefschrift in verschillende hotellobby’s in verschillende landen geschreven. Die lobby’s zijn natuurlijk een fantastische afleiding: je bent geconcentreerd aan het schrijven en als je even opkijkt zie je twee giechelende dames zitten met glazen champagne. Dan denk ik: ‘Wat leuk dat ze daar zitten, wat hebben ze te vieren?’ Dan schrijf je verder, kijk je weer op en zie je twee mensen heel erg verliefd op een bank zitten. Het is inspirerend om te zien dat veel mensen een prettige tijd ervaren in hotels. De sfeer is fantastisch. De mooiste hotels voelen enigszins exclusief en bijzonder aan, maar ook weer niet té omdat je je thuis moet voelen. En reizen is ook cultuur, het is openheid en nieuwsgierigheid.”
“Daarna moet ik het zelf doen”
Nadat zij tijdens haar vorige dienstverband ging over de hotelontwikkelingen, is Uslu als CEO nu verantwoordelijk voor de gehele bedrijfsvoering. Daarbij krijgt zij hulp van CFO Harry Nigten, COO Simone van den Berk en, voorlopig nog, haar broer Atilay. Hij houdt zich momenteel met name bezig met de Curaçaose hotels en helpt met de commerciële kant van de touroperator. Later dit jaar doet hij een stap terug: “Dat wilde hij al eerder, maar ik heb met hem afgesproken dat hij daar tot september mee wacht. Of eigenlijk doet hij het al wel een beetje, maar minder snel dan hij in gedachten had. Hij heeft zóveel kennis en ik ben nog niet zo goed ingevoerd in de businesskant. Het ontwikkelen van een product en de airlines bijvoorbeeld. De hotels ken ik door en door, dat is geen probleem. Maar de touroperatorkant is iets waar ik nog wel zijn hulp bij kan gebruiken. Daarom hebben we afgesproken dat hij tot september nog echt aan tafel zit, maar dan wel in een boardsituatie. Ik bel hem ook nog regelmatig voor advies. Daarna moet ik het zelf doen en daar verheug ik me heel erg op. Dit is een ontzettend leuke organisatie.”
Uslu krijgt zodoende de kans om meer en meer haar stempel te drukken op het bedrijf en dat is onder meer terug te zien in verschillende maatschappelijke en culturele projecten: “Wij werken voor onze hotels samen met diverse musea en kunstenaars, die allemaal een belangrijke rol spelen. Als Corendon staan we met onze hotels natuurlijk middenin de maatschappij. Dit Corendon Village ligt bijvoorbeeld aan de rand van Badhoevedorp en kinderen van omwonenden krijgen hier zwemlessen. We hebben hier een bioscoop waar mensen naar films komen kijken en we hebben de Boeing 747 in de tuin waar rondleidingen worden gegeven. Dit is een plek waar omwonenden en gasten in aanraking komen met kunst en cultuur. Die samenwerking met culturele instellingen gaat mede vanwege mijn achtergrond een nog grotere rol spelen. Zo probeer ik kruisbestuivingen te maken tussen verschillende werelden. We hebben bijvoorbeeld een samenwerking met een aantal ROC’s, mbo-scholen. Dat is ontzettend belangrijk omdat er een grote groep studenten is die essentieel is voor onze maatschappij, maar die we als samenleving helaas nog niet altijd even goed waarderen.”
“Ik ben pas net begonnen, maar ik probeer mbo-studenten onderdeel te maken van de dingen die wij ontwikkelen. Een paar weken geleden gaf ik een gastcollege en vond ik het eigenlijk best verdrietig hoe de studenten zich niet gezien en gewaardeerd voelen. Zij twijfelen over hun positie in de samenleving, terwijl het grootste deel van de jongeren mbo doet en wij hen heel hard nodig hebben. Ik vond het confronterend om te zien hoe kwetsbaar zij zijn. Maar ze werden ook heel enthousiast en stelden vragen als: ‘Als ik ergens solliciteer, maakt mijn achternaam dan uit?’ Nee, natuurlijk niet. Op een gegeven moment vroegen ze hoe ze moesten solliciteren en heb ik mijn e-mailadres gegeven. Dat werd allemaal genoteerd en ik merk nu dat er al wat e-mails binnenkomen”, vertelt ze met een lach.
Succes delen
Corendon heeft met het Corendon Village bij Schiphol, Corendon City Amsterdam Nieuw-West en boutiquehotel The College Hotel in Amsterdam Oud-Zuid momenteel drie locaties in Nederland. Op Curaçao runt het bedrijf vier resorts en er zijn twee hotels in de Turkse badplaats Antalya. Voor de Nederlandse locaties werkt het bedrijf samen met Marriott, terwijl er op Curaçao een partnership is met Hilton. Deze manier van ondernemen is belangrijk voor Uslu: “We hebben verder ook hele loyale hotelpartners in Griekenland, Turkije en Spanje. Dat is het allerleukste van ondernemen: je hoeft niet alles zelf in huis te hebben, maar je hebt wel een basis en zekerheid nodig. Voor de rest werk je samen, want je hoeft niet alles zelf te doen. Dat kan zijn met reisagenten, met incoming agencies, met bus- en treinorganisaties en met andere hotels. Zo versterk je elkaar en heb je samen lol. Alleen succes hebben is een beetje eenzaam, dat is niet mijn ambitie. Succes met elkaar, met verschillende partners, is echt leuk succes omdat je het met elkaar deelt. Dat geldt eveneens voor eventuele problemen, die deel je ook met elkaar. Als het moeilijk wordt, deel je de zorgen.”
De hoteltak van Corendon werd een jaar of tien geleden uit noodzaak in het leven geroepen vanwege een schaarste aan hotelkamers op de locaties waar de touroperator op vloog. Inmiddels is hospitality een belangrijke pijler onder het succes van het bedrijf, die losstaat van de andere activiteiten: “Het is uiteindelijk een hele mooie, lucratieve investering gebleken. We zijn natuurlijk nog een touroperator, maar we floreren ook al een tijdje als internationale hotelketen. Ik was zelf van oorsprong geen hotelontwikkelaar, maar ik ben er wel in verwikkeld geraakt en het heeft mij veel vreugde gebracht. Onze hoteltak is ook echt in beweging, want vorig jaar hadden we meer kamers dan nu (Corendon verkocht in 2023 het Marble Stella Maris op Ibiza, red.). Onze ambitie is om zo rond de 10.000 bedden te blijven. Als je alles nu bij elkaar optelt zitten we op ruim 8.000 bedden, dus er moet wel wat bij komen en daar zijn we nu mee bezig.” Begin dit jaar kwam het nieuws naar buiten dat investeringsmaatschappij 5square is ingestapt, met onder meer het doel om nieuwe internationale hotelactiviteiten te ontplooien. Corendon richt zich hierbij in eerste instantie op bestemmingen voor strandvakanties, al hoeft het wat Uslu betreft hier niet bij te blijven: “Ik zou New York of Parijs bijvoorbeeld heel leuk vinden, maar op dit moment hebben we daar geen ontwikkelingen.”
“Wat ik vooral interessant vind, is het ontwikkelen van transformatiehotels. In Amsterdam Nieuw-West zitten we in het vroegere AEG-gebouw, van het witgoed. Zij zijn uit hun kantoorpand vertrokken en voor ons was het heel leuk om dat gebouw tot een hotel te ontwikkelen. We waren de eerste in het gebied en er werd ons echt gevraagd ‘of we niet goed wijs waren om daar een hotel neer te zetten’: ‘Wie gaat daar nou slapen?’ Er lag braakliggend terrein om het pand heen en Nieuw-West was niet zo booming als het nu is, maar wij zagen de potentie. We hebben dat hotel ontwikkeld door goed te kijken naar wie in de omgeving woont en waar behoefte aan is. Vandaar dat we voor een spa met een heuse hamam hebben gekozen. Nieuw-West is het meest diverse stadsdeel van Amsterdam en daarom dachten we: ‘Er moet een hamam komen en een speciale ladies day.’ Nu is er een wachtlijst omdat iedereen naar de spa en hamam wil. Dat zijn analyses die we maken. Zoiets hebben we ook gedaan met het opzetten van de beveiliging. We hadden natuurlijk een speciaal securitybedrijf kunnen benaderen, maar we konden ook werkloze jongeren opleiden als security. Dat hebben we aan het begin gedaan en dat was heel erg leuk, die jongeren wisten precies wie er wel en niet in het hotel moesten komen. En het was echt hún hotel. Ik weet dat mensen dat destijds best een gekke gedachte vonden, maar het werkte ontzettend goed.”
Volgende generatie
Voor Uslu zal hospitality altijd een bijzonder onderdeel van Corendon blijven en zij sluit niet uit zich hier in de toekomst weer meer mee bezig te gaan houden: “Zoals ik al zei, ben ik dol op hotels en hotellobby’s. In een hotel heb je al heel snel een bijzondere ervaring, het is ook een verwennerij. Ik heb dat met heel veel plezier gedaan en ooit, als ik zelf geen CEO meer ben, zou ik heel graag weer hotels gaan ontwikkelen.” Tegen die tijd staat er mogelijk een volgende generatie Uslu klaar om het stokje over te nemen: “Mijn dochter zit nu op de vooropleiding voor de filmacademie, maar mijn zoon doet hotel- en eventmanagement. Hij studeert hospitality. Een van de zonen van Atilay gaat meer de marketingkant op en werkt nu als junior marketeer bij ons resort op Curaçao. En Atacan, een andere zoon van Atilay, is de directeur van onze Amsterdamse hotels. Dus er is een volgende generatie die geïnteresseerd is. Maar gelukkig hebben wij ook kinderen, neefjes en nichtjes die iets anders willen doen, dat is ook goed.”
“Als we niet verduurzamen, hebben we geen toekomst”
Uslu heeft voor haar periode als CEO van Corendon een aantal belangrijke doelen, waarvan verduurzaming van de vliegtuigvloot en reizen in het algemeen bovenaan de lijst staat: “Dat is voor mij de nummer één. Aandacht voor cultuur en het behoud van de diversiteit binnen ons bedrijf maken de top drie vol. Dat is bijvoorbeeld terug te zien bij onze hotels op Curaçao: daar werken zo’n 800 mensen en 90 procent bestaat op dit moment uit lokale Curaçaoënaars. Het streven voor onze hotels is 95 procent lokaal personeel. Voor de complexe vraagstukken binnen Corendon ben ik bezig met het opzetten van een denktank met ontwerpers en kunstenaars. En ik wil heel graag dat activisten daar onderdeel van worden. Zodat we kunnen kijken hoe we de verduurzaming van ons bedrijf het beste kunnen aanpakken. Want als we dat niet doen, hebben we geen toekomst. We weten hoe complex dat is in de reiswereld: wanneer je vliegt, stoot je uit. Daarom moeten we serieuze stappen zetten en investeren. Dat heeft consequenties op de winstmarge en dat moeten we incalculeren. Zo simpel is het voor mij.”
Uslu kijkt hiervoor eveneens naar andere touroperators. Zij beschouwt hen niet zozeer als concurrenten, maar eerder als partners: “Verduurzaming is iets waarin we bijvoorbeeld echt moeten samenwerken: de koppen bij elkaar, de schouders eronder. Plannen maken en investeren moeten we samen doen. Ik kan mijn eigen bedrijf wel verduurzamen, maar daar los je het niet mee op. Ze voelen ook niet als concurrenten, we hebben regelmatig contact en werken niet alleen commercieel samen. Reizigers die bij ons boeken, vliegen soms bijvoorbeeld met Transavia. In die zin werken we heel nauw met elkaar samen en hebben we mooie afspraken gemaakt. Het is nergens voor nodig om elkaar keihard te beconcurreren. Dat is ook zo leuk aan ondernemers, want zij denken in kansen en mogelijkheden.”
“We willen bijvoorbeeld dat meer mensen met de trein naar Schiphol, of andere luchthavens waar wij vandaan vliegen, komen. Dat mensen hun vakantie beginnen met de trein. Maar we zijn ook aan het nadenken of we met de trein bepaalde bestemmingen kunnen aanbieden, dat hoort bij die verduurzaming. Het spoor is niet ons expertisegebied en daarom zijn we in gesprek met verschillende partijen die op het spoor actief zijn. Dat is precies een voorbeeld van iets dat wij niet zelf hoeven te ontdekken. Ik denk dat meer samenwerken het gezondst is en uiteindelijk het meest duurzame. Dat je goed voor elkaar en de omgeving zorgt.”
Fotografie - Jørgen Koopmanschap
Blijf op de hoogte!
Twee keer per week het actuele en relevante hotelnieuws in uw mailbox? Registreer hier voor onze gratis digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
